آداب و رسوم هرمزگان

مراسم زار
مراسم خاصی که برای بیرون کردن مرض از جسم بیمار اجرا می شود.
مراسم قبله دعا
 مراسم دعا برای باریدن باران در زمان خشکسالی برگزار می شود.
مراسم زنبیل گردان
 این مراسم برای بچه ۱۸ ماهه یا دو ساله که هنوز راه نیفتاده است، انجام می گیرد.
نوروز
 مراسم سال شمسی در کشور ما همیشه توأم با رسمها و آداب خاصی می باشد که تنوع آن بسیار چشمگیر است. نواحی مختلف ایران، همسو با تأثیری که از فرهنگهای مجاور گرفته اند، این مراسم را که اغلب بجا مانده از دوران باستان می باشد، برگزار می کنند. در منطقه مورد بررسی به نظر می رسد بعلت نزدیکی به خلیج فارس و برگرفتن عناصری از فرهنگ کشورهای عربی مجاور، خصوصأ پس از اسلام، این مراسم خصوصأ نوروز به مرور کمرنگ تر شده و کمتر از مناسبتهای مذهبی در یک سال قمری به آن توجه می شود.
چهارشنبه سوری 
مراسم شب چهارشنبه سوری عملأ در این منطقه برگزار نمی شود و مردم علیرغم آشنایی با آن و دانستن مناسبت و ارتباط آن با عید نوروز، آن را کمتر مورد توجه قرار می دهند. در روزهای قبل از عید مردم در نواحی مختلف مراسم و آدابی دارند که تحت عناوین مختلفی از قبیل روز دمور، روز نوروزی مرده ها یا روز سفره اموات به چشم می خورد.
روز دمور ruze damur 
در شهر رودان، چند روز قبل از آغاز سال جدید، خانواده ها همراه با کودکان و گاه اقوام نزدیک خود به باغهای مجاور شهر، خصوصاً نخلستانها رفته و ضمن صرف ناهار در آنجا به کمک طنابی که از برگ درخت خرما بافته می شود و چیلک chilak نام دارد، تابی به دو درخت خرما می بندند که به آن دمور می گویند. کودکان با آن تا غروب بازی کرده و عصر هنگام همگی به خانه هایشان باز می گردند. البته این رسم امروزه کمتر انجام شده ولی در گذشته اکثریت غریب به اتفاق مردم آن را انجام می دادند.
روز نوروزی مرده ها
 در روستای سیاه مغان مردم یک هفته قبل از عید سفره ای در خانه خود یا به شکل اشتراکی در منزل اقوام یا همسایگان می اندازند که به آن نوروزی مرده ها گفته می شود. این سفره که به مناسبت یادبود اموات در آخرین روزهای سال انداخته می شود، شامل غذاهایی است که هر کس به منظور خیرات برای اموات خود ریخته و در آن قرار می دهد. یکی از اصلی ترین موادی که جهت خیرات در این سفره گذاشته می شود، خرمای مالیده ای است که از تابستان در مشک بدین منظور ذخیره می شود. این خرما همراه با باقلا پلو یا شیر در این روز صرف می شود. در سفره نوروزی مرده ها شیر کیسه ای (ماست چکیده) نیز می گذارند. این سفره پیش از این بین ناشتائی و چاشت، بین صبحانه و ناهار، انداخته و مواد آن صرف می شد. اما امروزه بعنوان ناهار خورده می شود. این مراسم در هر روزی غیر از دوشنبه و چهارشنبه قابل اجرا می باشد.
روز سفره اموات 
در روستای زیارت پیر چوگان روزی تحت همین عنوان به چشم می خورد. در این روز که ده روز قبل از مراسم آن انجام می شود، هرکس به فرا خور وضعیت مادی و اقتصادی اش برای خیرات اموات خود غذا یا میوه و شیرینی تهیه کرده و تمام روز در خانه خویش مراسم فاتحه و قرآن خوانی برگزار می کند. این مراسم سرانجام با خوردن شام در منزل صاحب خانه پایان می پذیرد.
خانه تکانی 
مردم شهر رودان و روستاهای تابع آن، چند روز قبل از آغاز سال نو شروع به خانه تکانی می کنند. البته در بعضی نقاط مانند روستای زیارت مردم خانه تکانی خود را اول پاییز انجام داده و دیگر برای نوروز این کار را نمی کنند. خانه تکانی نوروزی همچون سایر نقاط کشور شامل شستن اشیای قابل شسشوی منزل و نیز گردگیری کلی خانه می باشد.
جشن های مذهبی
 جشن های مردمان استان هرمزگان به سه دسته جشن های ملی، خصوصی، محلی و مذهبی تقسیم می شوند. جشن های مذهبی به همان جشن های رایج در سراسر کشور در میلاد ائمه معصوم(ع) و مناسبت های مختلف مذهبی اطلاق می شوند. جشن های مذهبی تحت عنوان مولودی در استان هرمزگان جشن گرفته می شوند که این آیین ها در مسجد ها و مهدیه ها انجام می شوند. روزهای مولودی‎ خوانی که در جزیره قشم برگزار می‎شود، به ترتیب تولد حضرت پیامبراکرم (ص)، معراج پیامبر(ص) در شب ٢٧ رجب، عید فطر در اول شوال و عید قربان در دهم ذیحجه هستند. مردم استان هرمزگان پای بند اصول دین اسلام بوده و به همین مناسبت، آداب و رسوم ایشان نیز بیش تر در حول و حوش مراسم مذهبی و برگزاری جشن‎ها و اعیاد دینی قرار می گیرند. رفتن قبله دعا نوعی مراسم باران خواهی اهالی استان هرمزگان است که از مراسم قدیمی مردم این استان بوده و تاکنون نیز حفظ شده و برای اهالی جنبه تقدس پیدا کرده است. در سال‎هایی که در استان و به خصوص در جزایری چون قشم؛ به‎موقع باران نمی‎بارد و آب برکه‎ها و چاه‎ها تمام می شود و در دشت‎ها و صحراها، خشکی جای سرسبزی و خرمی را فرا می‎گیرد و درخت‎ها زرد می شوند و کشاورزان قادر به کشت و کار نیستند و حیوانات علوفه و آب نمی‎یابند و انسان‎ها تشنه می‎مانند، امام جماعت و پیشوای مذهبی قشم که در عین حال مردی با تقوی و پرهیزگار است، به تکاپو افتاده و مقدمات رفتن مردم را به «مصلی» و اجرای مراسم «قبله دعا» فراهم می‎سازد. این مراسم برای طلب باران است.
زنبیل گردانیدن 
رسم زنبیل گردانیدن نیز از آیین های مرسوم در استان هرمزگان است. در هرمزگان گاهی اتفاق می‎افتدکه بچه‎ای در سن ۱۸ ماهگی یا دو سالگی به اصطلاح محلی پا‎ نگرفته و راه نمی افتد. پدر و مادر طفل، برای راه افتادن بچه خود، یک روز بر و بچه‎های همسایه را خبر می کنند و فرزند خودشان را در یک زنبیل که با پوشال درخت خرما، درست شده ؛ می گذارند و آن را به دست بچه‎های همسایه می سپارند تا زنبیل محتوی بچه را به درب حداقل شش خانه ببرند. بچه ها با ترتیب خاصی دو طرف زنبیل را گرفته و در حالی که زنبیل را مثل یک تخت روان حرکت می‎دهند با صدای بلند این عبارت را می خوانند: کندو پا نداره، خیرش بکن به کندو، تا کندو پا بگیره، کندو پا نداره ، خیرش بکن … بعد با همان تشریفات زنبیل را به درب خانه‎های دیگر می‎برند و عبارات بالا را دسته جمعی می‎خوانند و این کار در حدود دو ساعت طول می‎کشد، در خاتمه مراسم دوباره زنبیل محتوی بچه را به خانه پدر و مادر طفل برگردانیده و بچه را تحویل می دهند. اهالی عقیده دارند که بعد از انجام چنین مراسمی، طفل پا می‎گیرد و راه می‎افتد.
رسم قربانی برای ریزش باران
 بر اساس یک رسم قدیمی، همه ساله در استان هرمزگان به خصوص؛ جزیره قشم برای ریزش به ‎موقع باران و یا ریزش زودتر و بیشتر باران، تعداد قابل توجهی گوسفند قربانی می‎کنند و گوشت آن‎ها را به صورت خورش درآورده و به همراه برنج بین مستمندان توزیع می‎نمایند. مراسم در بیرون شهر صورت می گیرد و پیش از هر کاری اهالی به خواندن نماز می‎ایستند و سپس گوسفندها را ذبح می‎کنند، هم زمان با فراهم کردن مراسم قربانی، آب انبارهای خود را که در محل به نام برکه معروف است؛ تخلیه و تمیز کرده و منتظر ریزش باران می مانند.

غذا های سنتی

به سبب ساحلی بودن استان هرمزگان و محدود بودن کشاورزی و دام داری، ماهی و میگو سهم عمده ای در خوراک مردم این استان ایفا می کنند. غذاهای محلی و سنتی از مهم ترین جاذبه های اجتماعی به شمار می روند. تقریباً همه خوراک هایی که در این استان تهیه و طبخ می شوند، ریشه در طبع محلی مردمان هرمزگان دارد. انواع قلیه رایج ترین غذای محلی استان به شمار می آیند. «قلیه» یک واژه عربی است و مفهوم عام آن نوعی خوراک است که از گوشت درست می کنند. در نواحی ساحلی منظور از قلیه؛ خورش ماهی و میگو است. قلیه انواع مختلفی دارد که قلیه اسفناج، بادنجان، کدو ترش، برنج، به، هویج، پیتی، سغدی، قلیه ماهی، قلیه میگو، کباب میگو، آبگوشت ماهی، شینسیل میگو، دم پخت ماهی، ماهی شکم گرفته، کباب ماهی، ته چین ماهی، ماهی برشته، کوفته ماهی، ماهی شور پلو، عرق گیر ماهی، پلو ماهی، حواری ماهی، ماهی تنوری، گوشت سرخ کرده، ته چین گوشت، کتلت گوشت، کتلت خرچنگ، جریش، مضروبه، برنج مچبوس، مرگوک، رنگینه، سوراغ، مهیاوه، ماموسه و پاکوره از جمله برخی از آن ها هستند. برخی دیگر از انواع غذاها چون: دلمه برنج، دلمه برگ مو، خوراک چغندر، خوراک سیب زمینی، خوراک فاسولیا ، گنمه، دم پخت ماش، خورشت جگر، خورشت گل کلم، خورش کلم پیچ، خورش لوبیا سبز، خورش بادمجان، دال عدس، حلوای عسلی و … از دیگر غذاهای محلی این منطقه به شمار می آیند.

قلیه ماهی 
یکی از غذاهای خوشمزه و معروف جنوب کشور، قلیه ماهی است که ممکن است به روشهای مختلفی طبخ گردد. یکی از روشهای متداول آن این است که: پیاز و سیر را رنده و یا خیلی ریز خرد کرده و آنها را سرخ می کنند. سپس زردچوبه و سبزی ماهی (گشنیز و شنبلیله) را اضافه می کنند سپس ماهی را که ممکن است هوور، شورت و یا سنگسر باشد و قبلاٌ نمک زده شده است، به سیر و پیلز و سبزی ماهی اضافه کرده و سرخ می کنند تا به روغن بیافتد. در این مرحله تمر هندی را در آب گرم حل کرده، صاف می نمایند و لین آب تمر را به ماهی می افزایند گاهی به مقدار کمی (یک قاشق غذا خوری) آرد نیز به آن اضافه می کنند و می گذارند تا کاملاًجا بیفتد.

هواری ماهی ( پلو ماهی )
در این نوع غذا می توان از انواع ماهی ها استفاده کرد ولی بیشتر از ماهی هوور استفاده می شود که: ماهی سرخ شده با سیر و پیاز را با لوبیای پخته شده مخلوط کرده و در لا به لای برنج آبکش شده دم می کنند و یا به صورت کته یا دم پخت طبخ می شود. در نوع دوم هواری مقداری سبزی ماهی (گشنیز و شنبلیله) و کمی شبت را با سیر و پیاز سرخ کرده و ماهی را به آن اضافه می نمایند و بقیه مراحل مشابه فوق طی می شود. در انواع هواری از ماهی شوری استفاده می گردد.

ماهی شوری
برای تهیه مهی شوری ماهی هوور را به صورت خام قطعه قطعه کرده و یا ورقه ورقه می کنند و با نمک زیاد در ظرف پلاستیکی و یا حلبی مناسبی گذاشته، درب آن را می بندند (برای معطر شدن آن می توان پوست نارنج را به آن اضافه نمود ) و برای مدت طولانی در بیرون ار یخچال آن را نگهداری می کنند. نکته ای که باید در تهیه ماهی شوری رعایت کرد این است که از بکار بردن قاشق، ظرف و یا دست چرب پرهیز نمود و ظرف در بسته را برای مدت دو روز در برابر آفتاب قرار داد تا ماهی خودش آب بیندازد.

 کتلت ماهی
برای تهیه ای غذا از ماهی مومغ استفاده می کنند. ابتدا ماهی را کاملاً تمیز کرده و سپس بخارپز می کنند و پس از جدا کردن تمامی تیغ ها، با سیر و پیاز و سبزی، ماهی را چرخ کرده سپس با تخم مرغ و نمک و فلفل و زردچوبه و کمی و کمی آرد خمیر مایه کتلت را تهیه نموده و سپس مانند کتلت گوشت در روغن سرخ می نمایند.
انواع ترشی
ترشی شیرین انبه 

انبه نارس را برای تهیه ترشی پوست کنده مثل سیب زمینی قاچ زده و با نمک فراوان در ظرفی می ریزند و پس از مدت ۲۴ ساعت آن را آبکش می کنند و در صورت شور بودن این کار را با سرکه انجام می دهند و سپس سرکه را با شکر (به ازاء هر ظرف سه لیتری سرکه یک لیوان و نیم شکر) به مدت ۱۰ دقیقه می جوشانند. سپس انبه را با گشنیز، فلفل و در صورت تمایل کمی خردل به سرکه اضافه می نمایند. در این نوع ترشی می توان از سیر یا کشمش و بادام هم استفاده کرد
ترشی انبه با تمر هندی و رب گوجه فرنگی
ابتدا تمر هندی را در سرکه حل کرده و آن را صاف می کنند، سپس رب گوجه فرنگی را به آن اضافه می نمایند ( به ازای سه لستر سرکه یک کیلوگرم تمر، یک کیلوگرم رب گوجه فرنگی) سپس انبه را که مطابق روش گفته شده آماده نموده اند به آن اضافه کرده و در صورت غلیظ بودن کمی سرکه به آن می افزایند.
ترشی با پوست انبه 
انبه را با پوست دو برش زده به طوری که قاچ های آن جدا نشده و شکل آن حفظ شود سپس نمک می زنند. پس از مدت ۲۴ ساعت در هر انبه یک حبه سیر می گذارند و در ظرف چیده روی آن سرکه می ریزند و می گذارند تا جا بیفتد. ماهی ماده غذایی مفیدی است که در مناطق شمالی و جنوبی کشورمان یعنی مناطقی که در کنار دریا واقع شده اند جزو مواد اصلی و اساسی برنامه غذایی مردم این مناطق محسوب می شود. ماهی دارای ارزش تغذیه ای بسیار بالایی است و اکثر مواد مغذی مفید و ضروری برای انسان را به تنهایی داراست و این ویژگی مخصوص ماهی که آن را بین سایر مواد غذایی حائز اهمیت خاص ساخته است، نوع چربی موجود در آن است. ماهی محصولات دریایی با وجود آن که جزو مواد غذایی حیوانی هستند، ملی از نظر ترکیب چربی با سایر مواد حیوانی متفاوتند. چربی موجود در مواد غذایی حیوانی به طور عمده حاوی ترکیباتی به نام اسید های چرب اشباع شده هستند که این ترکیبات موجب بالا بردن کلسترول و سایر چربی های نامطلوب خون می شوند.بنا بر این افراط در مصرف چربی های حیوانی، سلامت قلب و عروق را به خطر انداخته و در نهایت منجر به سکته های قلبی و مغزی می شود. ولی ماهی و آبزیان با وجود آن که از دسته مواد غذایی حیوانی هستند با این حال نوع چربی موجود در آنها مشابه مواد گیاهی است و از اسیدها ی چرب اشباع نشده به نام امگا ۳ در آبزیان وجود دارد که اثرات بسیار مهمی در سلامت انسان به عهده دارد و در پیش گیری از بسیاری از بیماریها و کنترل و کمک به بهبود اختلالات و عوارض مختلف نقش مهم و سازنده ای به عهده دارد. ماهی از منابع بسیار خوب پروتین محسوب می شود. پروتین موجود در ماهی از نظر کمیت و کیفیت قابل توجه است، بدین معنی که پروتین موجود در ماهی به شکلی است که به آسانی در دستگاه گوارش هضم و جذب می شود و به طور تقریباٌ کامل در بدن به مصرف می رسد ماهی یکی از منابع خوب آهن است و آهن در خونسازی و همچنین در حفظ مقاومت بدن در برابر میکروب ها نقش مهمی به عهده دارد. آهن موجود در ماهی به گونه ای است که جذب آن در دستگاه گوارش آسان بوده و به خوبی در بدن به مصرف می رسد علاوه بر آن آهن موجود در ماهی، جذب آهن منابع گیاهی را هم افزایش می دهد بنابر این نقش مهمی در پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به عهده دارد همچنین ماهی حاوی مقدار قابل توجهی ویتامینهای گروه B، روی، فلوئور، ید و فسفر می باشد که هر کدام در رشد و سلامت کودکان، نوجوانان و بزرگسالان اهمیت بسزایی دارد.

بازی های سنتی  لتنزوما latanzoma
بازی ویژه گروه سنی ( ۲۵ – ۱۴ ) ساله جنس: (مذکر )وسایل بازی: کلاه پشمی یا پارچه ای تابیده شده. بازیکنان به دو تیم چهار نفری تقسیم می شوند. محلی که بازی از آنجا آغاز می گردد اصطلاحأ جا گه jagah نامیده می شود. ابتدا همه بازیکنان یک تیم طرف جاگه و بازیکنان حریف در فاصله ده تا دوازده متری از آنها قرار می گیرند. یک نفر از بازیکنانی که کنار جاگه ایستاده اند، کلاهی پشمی، یا پارچه ای تابیده شده را بین انگشتان پای خود گرفته و در حالیکه دو دستش را روی زمین می گذارد آن را از پشت به سمت بازیکنان حریف می اندازد. اگر بازیکنان حریف پارچه یا کلاه را در هوا بگیرند یاران وی، حق ادامه بازی را ندارند و کسی که پارچه را گرفته بر پشت آنکه بازی را آغاز نموده ، سوار می شود و یک دور به گرد زمین بازی می چرخد. سپس بازیکنان حریف بازی را ادامه می دهند. در روستای جغین این بازی را لتنگا latanga می نامند و به همین طریق انجام می پذیرد.
 کلیکا kelika  
بازی ویژه گروه سنی ( ۱۶ – ۸ ) ساله جنس: (مذکر )وسایل بازی: چوب کلیک به اندازه ۱۵ سانتیمتر و چوب بزرگ به اندازه ۸۵ سانتیمتر. بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند. برای انجام این بازی ابتدا روی زمین صاف شیار کوچکی ایجاد می کنند که به آن گل gol می گویند. دایره ای به قطر یک متر به دور آن می کشند بطوریکه دایره مرکز آن باشد. بازیکنان یک گروه کنار گل می ایستند و بازی را شروع می کنند و یاران حریف در فواصل مختلف در مسیری که بازی انجام می شود قرار می گیرند. یکی از بازیکنان چوب کلیک را بصورت افقی روی گل قرار می دهد و با چوب بزرگ زیر آن زده و قدری آن را بالا می اندازد. سپس با ضربه ای محکم به آن می زند تا دور شود. بازیکنان حریف در صورتیکه چوب را نتوانند در هوا بگیرند، آنرا از روی زمین برداشته و به طرف بازیکن زننده پرتاب می کنند، تا درون دایره بیفتد. اگر چوب در دایره افتاد بازیکن کنار می رود و یاران وی بازی را ادامه می دهند. در صورتیکه بازیکنان حریف موفق شوند چوب را در هوا بگیرند نوبت بقیه یاران بازیکن حذف می شود و بازی بدست حریف می افتد. اما در صورتیکه چوب کلیک در دایره نیفتد بازیکن زننده حق دارد سه بار چوب بزرگ به آن بزند تا به هوا بپرد و با ضربه ای آن را دور کند. سپس از فاصله ای که چوب کوچک روی زمین افتاده تا محل دایره را با چوب بزرگ می پیماید و هر چوب یک امتیاز برای گروهش منظور می شود. آنچه در مورد این بازی شرح داده شد صورت عمومی و کلی این بازی است. این بازی در روستای زیارت قوانی خاص دیگری دارد. بدین صورت که ترتیب نوبت بازیکنان یک تیم مستلزم گرفتن کلیک در هوا، دوبار بوسیله یک دست یا سه بار بوسیله دو دست توسط بازیکنان حریف است و زمان بازی در غیر اینصورت تا موقعی است که تعداد شمارش چوب بزرگ از گل تا کلیک طبق شرح مذکور به عدد صد برسد. که در این هنگام بازی عوض می شود و بازیکنان تیم مقابل بازی را ادامه می دهند. در روستای اسلام این بازی به گونه دیگری انجام می شود. برای این منظور هنگامیکه بازیکن چوب کوچک را بوسیله چوب بزرگ از گل دور کرد چوب بزرگ را داخل شیار یا همان گل می گذارد و بازیکنان حریف چوب کوچک را پرتاب می کنند تا به این چوب برخورد کند باید بازیکن کنار برود و در صورت داشتن یار دیگر بازی بوسیله او دنبال می شود. اما در صورتیکه چوب کوچک به چوب بزرگ اصابت ننماید بازیکن حق دارد چوب بزرگ را بردارد و سه بار به چوب کوچک بزند تا بطرف بالا بپرد و با ضربه ای آن را دور بفرستد. سپس فاصله شیار تا چوب کوچک را با چوب بزرگ اندازه می گیرد و به تعداد اندازه چوبی که پیموده ، چوب کوچک را نگه داشته و با چوب بزرگ به آن می زند تا از شیار دور شود. هر جا که این چوب افتاد بازیکن حریف آن را برداشته و با حبس نفس، کلمه لایی layi را بصورت کشیده تلفظ می کند، بطوریکه نفسش قطع نگردد و بدین شکل فاصله بین چوب کلیک تا شیار را طی می نماید. اگر توانست و نفس کم نیاورد بازی را از دست بازیکن مقابل می گیرد و خودش به بازی ادامه می دهد. اما در غیر اینصورت حریف به بازی خود ادامه خواهد داد تا هنگامیکه او موفق به این کار بشود. بقیه بازی به شرح قبلی است.

شش خانه ses xane  
بازی ویژه گروه سنی ( ۱۳ – ۱۰ ) ساله جنس: (مذکر و مؤنث )وسایل بازی: سنگ صاف کوچک ابتدا روی زمین صاف یک مستطیل رسم می نمایند و آنرا به شش قسمت تقسیم کرده و به ترتیب شماره گذاری می کنند. یک بازیکن سنگ را در خانه شماره یک می اندازد و یک پای خود را داخل خانه می گذارد . پای دیگر را بالا برده و با ضربه سنگ را به خانه شماره دو می برد و به همین ترتیب ادامه می دهد تا به خانه شماره چهاربرسد. در آن خانه استراحت می کند. یعنی پایی را که بالا برده روی زمین می گذارد. دوباره یک پای خود را بالا آورده و سنگ را با ضربه از خانه چهاربه خانه پنج و از آنجا به خانه شش منتقل می نماید. هنگامیکه سنگ به خانه شماره شش انتقال داده شد، بازیکن باید با یک پرش از خانه پنج به خانه شش، سنگ را با یک ضربه به بیرون مستطیل انتقال دهد و خودش نیز بلافاصله از خانه ششم بپرد و هیچگونه توقفی در آنجا ننماید. در مدت انجام این بازی، اگر پای بازیکن روی خطهای مستطیل بزرگ یا روی خطهای خانه های درون آن قرار بگیرد یا سنگ او روی این خطها بیفتد به اصطلاح سوخته است و بازی را باید به حریف واگذار نماید . اما اگر بازی را با موفقیت به پایان ببرد یک امتیاز برایش بحساب می آید. انجام این بازی در تمام نقاط مورد بررسی به همین صورت است.

مجولا
 بازی گروه سنی ( ۲۵ – ۱۳ ) ساله جنس: (مذکر)وسایل بازی: استخوان زانوی گوسفند و سنگ .ابتدا چند نفر با هم دایره ای به قطر ۵ متر روی زمین رسم می کنند و چند استخوان زانوی گوسفند که اصطلاحأ به آنها مجول گفته می شود، در این دایره به صورت عمودی قرار می دهند. سپس به نوبت از فاصله ده متری به طرف آنها سنگ پرتاب می کنند. اگر سنگ به مجول بخورد وآن را بیندازد ولی از دایره بیرون نرود، فرد دیگری با سنگ به مجول افتاده می زند تا از دایره خارج شود. اگر موفق شد سنگ دیگری به مجول بعدی می زند و بدین ترتیب هر کس مجول بیشتری را بتواند طبق این روال به بیرون دایره هدایت کند، برنده می شود. این بازی در بین اهالی روستاهای زیارت پیر چوگان و نازدشت وجود دارد.

 

پوشاک زنان استان هرمزگان تلفیقی از پوشاک سنتی عربها و هندیها است. پوشاک اصلی زنان شلوار، پیراهن، زیرپیراهن، روسری و چادر است. پیراهن‌های زنانه در کل منطقه هرمزگان از آرایش کلی و یکسانی پیروی می‌کند و در ابتدای امر رنگ و در مرحله بعدی طرح این پوشاک بیننده را به خود جذب می‌کند. سرپوش کلی زنان روسری بلندی به نام ارنی و جلبیل است. در لبهاس زنان نوارهای تزئینی رنگی به کار می‌رود. روبنده و بروکه از ملحقات پوشاک زنانه هستند. خلخال، پتری و ککولی از زیورآلات زنان است. دمپایی معمولی و صندلیهای کف تخت راحتی پایپوش زنان است. پوشاک مردانه عبارتست از شلوار که امروزه از همان شلوارهای شهری استفاده می‌شود. اکثر پیرمردان در فصل گرما از لنگ استفاده می‌کنند. پیراهن جلوباز و دکمه‌دار است. پوشاک مردان از مناطق همجوار استان مقل اقوام بلوچ و پاکستانی تاثیر گرفته است. سرپوش مردان دو نوع است عمامه‌ها و سرپیچ‌ها و نوع دیگر کلاههایی که بنا بر محیطهای مختلف شکل و آرایش خاصی دارند. اغلب مردان از کفشهای ورزشی ایرانی و یا کفش‌های لاستیکی روباز استفاده کرده و جوراب هم به پا نمی‌کنند.

نام فصلها
فصلهای سال در منطقه مورد بررسی بشرح زیر نامبرده می شوند:
۱- بهار
۲- تابستان(گرما)
۳- پاییز
۴- زمستان
نام ماهها
نامبرده ماهها در گذشته به روشهای گوناگون صورت می گرفته، نمونه مشروح زیر یکی از شیوه های نامبردن ماهها در طول سال بوده است:
بهار: حمل- ثور- جوزا
تابستان: سرطان- اسد- سنبله
پاییز: میزان- عقری- قوس
زمستان: جدی- دلو- هوت
علاوه بر آن ذکر ماههای سال قمری نیز در گذر ایام از گذشته تا به امروز متداول می باشد. امروزه نامبردن ماههای سال شمسی در کل منطقه رایج بوده و این امر در میان نسل جوان و دانش آموز رواج بیشتری دارد. در بین اهالی تیرماه تابستان بلحاظ گرمترین ایام در طول سال ماه خرما پزان یا کنگ پز Kong paz نامیده می شود. (خرمای نارس را کنگ گویند). اولین ماه از فصل پاییز هم در عمده نقاط مختلف تحت عنوان مهره جان MehreJan شناخته می گردد. در روستای زیارت پیر چوگان دیماه بلحاط سردترین ایام در فصل زمستان به نام هیزم پزان شناخته شده و اهالی این امر را ناشی از برودت هوا و نیاز به بر افروختن آتش در این هنگام می دانند.
شروع و پایان سال
بهار زود رس در منطقه مورد بررسی غالبأ از آخرین ماههای فصل زمستان آغاز می گردد و اهالی در این ایام انتظار بارش بارانهای بهاری را دارند.
باران نیسان
به مجموعه بارانهائی که در ایام نوروز (فروردین ماه) ببارد گفته می شود و اهالی معتقدند که این باران برای کشاورزی بسیار مفید است.
چله جوزا
گرمترین ایام سال را در برخی نقاط همچون رودان و جغین تحت عنوان چله جوزا نام می برند. مدت آن چهل روز و از ۲۰ خرداد تا آخر تیر ماه محسوب می گردد. اهالی منطقه کاشت نهال نخل را در طول ایام این چله انجام می دهند.

 موسیقی جنوبی ملهم از طبیعت تفتیده و گرم این منطقه، سرشار از شور و انرژی و حرارت، یادآور تلاش و مجاهدت در پهنه های مختلف زندگی، شکست ها و پیروزی های آنان است. آن چه بیش از همه برای مطالعه موسیقی هرمزگان دارای اهمیت به نظر می رسد، ترکیب جمعیتی این منطقه است. در این منطقه به جز ساکنان محلی، اقوام دیگری از جمله مهاجرین بسیار قدیمی آفریقایی نیز زندگی می کنند. موسیقی سواحل جنوب ایران؛ به عقیده بعضی از کارشناسان، با موسیقی بومیان آفریقایی پیوندی عمیق و ریشه دار یافته است. موسیقی به صورت های مختلف در هرمزگان اجرا می شود که برخی از آن ها در زیر می آید:
سبالو
 یکی از فرم های معمول در موسیقی محلی استان هرمزگان سبالو نامیده می شود. سبالو آوازی است که با دایره همراهی می شود و به وسیله ی خوانندگانی که دایره وار کنار هم می نشینند، اجرا می شود. خوانندگان هم زمان با اجرای سبالو، شانه های خود را به طرف راست و چپ منظماً حرکت می دهند . رقص و موسیقی سبالو متاثر از موسیقی آفریقایی است.

بزله 
یکی دیگر از فرم های رایج موسیقی محلی است. یزله به وسیله گروهی از خوانندگان غیر حرفه ای اجرا می شود و فقط با دست زدن همراه است. در این موسیقی، ملودی بیش از همه دارای اهمیت است و به متن چندان اهمیتی داده نمی شود.
لیوا
نوعی دیگر از موسیقی بومی استان هرمزگان؛ لیوا(Liva) است که نوعی از اجرای موسیقی بندری بوده که از موسیقی عربی و آفریقایی به خصوص سواحل زنگبار متاثر شده و به این دیار آمده است. در این نوع اجرای موسیقی از دهل های بزرگ و کوچک هم چون پیپه(Pipa)، جفه(Joffa)، پونکه(Punka) و تویری(Tovairi) استفاده می شود. این نوع موسیقی بیش تر در مراسم شادی و سرور اجرا شده و با رقص فردی و جمعی با ریتم های خاص اجرا می شود.
موسیقی زار
این نوع موسیقی نیز یکی از یادگاران روزگار گذشته این منطقه است. در مراسم زار از سازهای مختلفی استفاده می شود. یکی از این سازها تبیره یا تنبوره نام دارد، که فقط توسط «بابا زار» یا شخص دیگری که او اجازه دهد ؛ نواخته می شود. مضراب این ساز از شاخ گاو یا گوسفندی که برای اجرای مراسم قربانی شده، ساخته می شود.
رقص ازوا
 در روزهای عید قربان، عید فطر و خصوصاً در عروسی‎ها، عده‎ای از ناخداها، جاشوها و ماهی گیران قشمی با ساز و دهل و طبل‎های بزرگ به کوچه‎ها و خیابان‎ها و میدان‎های شهر آمده و به علامت شادی و خوشحالی در حال نواختن طبل‎ها، به رقص و پای کوبی می‎پردازند.
از دیگر آیین های مردم استان هرمزگان؛ رقص هایی است، که ظاهراً برای دفع بعضی بادها و درمان بیماران سودمند است. باورهای مربوط به بادهای زار، از راه اتیوپی (حبشه) در سرزمین های اسلامی، راه یافته است و باورهای همانند آن چه در ایران وجود دارد، در مصر، عربستان و عمان نیز زیر عنوان «زار» دیده می شود. مسلمانان و مسیحیان اتیوپی، بر این باوراند که زار از جمله ارواح خبیثه ای است که در رودها و چشمه ها به سر می برند و گاه در کالبد انسان ها نیز وارد می شوند. انجام پاره ای مراسم، به ویژه رقص های گوناگون، این ارواح را مجبور به ترک کالبد انسان می کند. این کار بیش تر توسط زنی انجام می شود، و مراسم چند شبانه روز به درازا می کشد. رقص همراه با صدای طبل های کوچک و بزرگ است. در سومالی نیز همین رقص به نام «سار» وجود دارد.