تهران

استان تهران با ۱۸۹۰۹ کیلومترمربع مساحت و ۲/۱ درصد مساحت کل کشور ایران از آن جهت از دیگر استانهای کشور متمایز است که به عنوان مرکزیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران در آن مستقر است. ولی استان و شهر تهران برخلاف آنچه که تصور می‌شود علاوه بر محوریت سیاسی که ویژگی آن محسوب می‌شود دارای ابعاد مختلفی همچون سایر استانهای ایران و همه شهرها و استانهای کشورهای دنیا است. استانی با ۱۳ شهرستان شهریار، رباط‌ کریم، کرج، ساوجبلاغ، نظرآباد، ورامین، اسلامشهر، شمیرانات، ری، دماوند، فیروزکوه، پاکدشت و تهران و ۴۳ شهر و ۱۳۵۸ آبادی دارای سکنه را از دو جنبه باید شناخت. تهران قدیم که پشتوانه و هویت فرهنگی مردم و ساکنان آن است و تهران جدید که ویژگیهای خاص اعم از مثبت و منفی خود را در میان سایر استانهای کشور دارد.
تهران: تهران پایتخت ایران به عنوان پر جمعیت‌ترین شهر کشور، از نظر مساحت شهرنشینی نه تنها در ایران بلکه در دنیا جزو بزرگترین شهرها می‌با‌شد که از آن به عنوان ابر شهر یاد می‌کنند.

مذهب:

منطقه تاریخی ری به علت موقعیت خاص جغرافیایی، محل برخورد اندیشه ها و عقاید و باورهای گوناگون مذهبی بوده است، زیرا با قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم که شرقی ترین تا غربی ترین نقطه جهان آن روزگار را به هم پیوند می داد، هر نوع دیانتی از این دیار گذر می کرد و در نتیجه، ناآشنایی و بیگانگی پدید نمی آمد. آثار پیدا شده از عهد قدیم در ری و پهنه تهران بزرگ و نیز نوشته های مورخان گذشته نشان دهنده اعتقادات مزداپرستی و زردتشتی گری ساکنان منطقه و آداب و رسوم رایج در میان آنها است. یهودیان بسیاری به دلیل اجتماعی و اقتصادی و نیز به سبب قرار گرفتن ری در مسیر راه ابریشم در این شهر سکونت داشته و دارای کنیسه ها و محلات و دکان های خاص خود بوند. همچنین نشانه هایی از سکونت مسیحیان و به احتمال نسطوریان در منطقه موجود است. با ظهور اسلام و فتح ری در سال ۲۲ ه.ق اندک اندک مردم منطقه به دیانت اسلام گرایش یافتند و از همان آغاز با پیدایش فرق و مذاهب گوناگون در اسلام، شیعه و سنی در کنار هم زندگی کرده اند. مذهب منطقه تاریخی ری به علت موقعیت خاص جغرافیایی، محل برخورد اندیشه ها و عقاید و باورهای گوناگون مذهبی بوده است، زیرا با قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم که شرقی ترین تا غربی ترین نقطه جهان آن روزگار را به هم پیوند می داد، هر نوع دیانتی از این دیار گذر می کرد و در نتیجه، ناآشنایی و بیگانگی پدید نمی آمد. آثار پیدا شده از عهد قدیم در ری و پهنه تهران بزرگ و نیز نوشته های مورخان گذشته نشان دهنده اعتقادات مزداپرستی و زردتشتی گری ساکنان منطقه و آداب و رسوم رایج در میان آنها است. یهودیان بسیاری به دلیل اجتماعی و اقتصادی و نیز به سبب قرار گرفتن ری در مسیر راه ابریشم در این شهر سکونت داشته و دارای کنیسه ها و محلات و دکان های خاص خود بوند. همچنین نشانه هایی از سکونت مسیحیان و به احتمال نسطوریان در منطقه موجود است. با ظهور اسلام و فتح ری در سال ۲۲ ه.ق اندک اندک مردم منطقه به دیانت اسلام گرایش یافتند و از همان آغاز با پیدایش فرق و مذاهب گوناگون در اسلام، شیعه و سنی در کنار هم زندگی کرده اند.

نژاد:

تمدن هایی که در حوزه استان تهران از دیرباز وجود داشته اند نشانه هایی از سکونت و پیدایش تمدن های این منطقه رانشان می دهند. در این میان «چشمه علی» ری که مربوط به ۶۲۰۰ سال قبل است، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. گروهی که بیش از ۶۰۰۰ سال پیش در این حوزه ساکن بودند از اولین اقوام و نژادهای بومی منطقه محسوب می شوند. تمدنی که توسط این اقوام در چشمه علی ری متولد شد و رشد کرد بسیار قدرتمند بود و با نفوذ به خارج از حوزه چشمه علی مانند ساکنان تپه سیلک، قره تپه شهریار، موشلان تپه اسماعیل آباد، تپه حصار دامغان و تپه آنو و نمازگاه در ترکستان و شرق ایران تا بلوچستان، کم کم توانست بر دیگر اقوام تاثیر گذارد و آنها را جذب قدرت و عظمت خود نماید. این گروه از ساکنان اولیه و اصلی استان تهران به شمار می روند که بعدها به شکل های گوناگون در تپه دروس، قیطریه و بسیاری از نقاط استان تهران پراکنده شدند.