یزد

استان یزد از شمال به استان اصفهان، از شمال شرق به استان خراسان، از جنوب به استان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کرمان و فارس، از شرق به استان‌های خراسان و کرمان و از غرب به استان اصفهان محدود است. این استان در کمربند خشک و نیمه خشک نیمکره شمالی قرار دارد و مساحت آن ۱۲۹۶۷۸ کیلومتر مربع است.

استان یزد در فلات مرکزی ایران به سبب موقعیت جغرافیایی، دارای آب و هوای اقلیمی گرم و خشک بیابانی است؛ اما شرایط محلی دگرگونی های محدودی را در آن پدید آورده است: از یک سو، ارتفاعات شیرکوه شعاع وسیعی از منطقه را تحت تأثیر عوامل مثبت قرار داده، به گونه ای که در دره ها و کوهپایه‌های آن هوا نسبتاً ملایم و دارای آب و هوای ییلاقی است. از سوی دیگر، وجود کویرهای نمک و دشت های وسیع و لخت و عریان در مرکز و مشرق استان، بر میزان درجه خشکی و شدت شرایط کویری آن افزوده است.

در این استان، نوسان دما در تابستان و زمستان و حتی در شب و روز زیاد است. درجه حرارت هوا در طول سال، بین حداقل بیست درجه سانتیگراد زیر صفر تا چهل و شش درجه سانتیگراد بالای صفر در نوسان است. از این رو، استان یزد دارای دو فصل است: فصل بلند گرما (اسفند تا مهر) و فصل کوتاه سرما (از آبان تا اواخر بهمن).

معمولاً سردترین ماه‌های سال این استان، دی و بهمن و گرم‌ترین آن تیر است. این استان در فصل تابستان، دارای روزهای بسیارگرم و شب های اغلب خنک و دلنشین است. در تابستان با این که هوا در کفه‌های‌کویری و بیابانی‌گرم و آزاردهنده است، ولی در ارتفاعات شیرکوه، دره ها خنک و خوش آب و هواست و اغلب خانواده‌های یزدی در این فصل به آن نواحی می روند.

مردم استان یزد از نژاد آریایی و ایرانی هستند و به علت موقعیت جغرافیایی ویژه این استان، از آمیختن با نژادهای غیر ایرانی تا اندازه‌ای مصون مانده‌اند. در روزگار باستان و آغاز مدنیت و آبادی در این سامان، نژادهای دیگری در این ناحیه می‌زیستند و با نژادهای اصلی آن درآمیختند. این آمیزش بی‌گمان بعدها در سرگذشت اجتماعی، فرهنگی و حتی ترکیب نژادی مهاجران تازه رسیده آریایی نیز تأثیر بسیار داشته است.

در نیمه هزاره دوم پیش از میلاد، آریایی‌ها به فلات مرکزی ایران از جمله منطقه یزد که در دل این فلات قرار دارد، روی آوردند. در دوره‌های بعد نیز، گروه‌های عرب، ترک، مسیحی و کلیمی به این منطقه آمدند. در سده اخیر نیز اعراب مهاجر به این استان آمده و در آن ساکن شدند.

اساس گاهشماری سنتی در مهریز، تحولات جوی و اثرات آن بر روی محصول کشاورزی می باشد . مثلاً در برخی مناطق همچون مهر پادین از اول بهار تا اواخر این فصل هر ۶ روز یک بار یک انقلاب جوی ایجاد می شود که ممکن است بارندگی به دنبال داشته باشد . لذا این فصل را به تعدادی ششه تقسیم می کنند و آن را به رقم روزهایی که از سال گذشته است اضافه می کنند . یعنی شش روز اول بعد از عید را « شش » و شش روز دوم را « دوازده و ششه »، آنگاه « هجده و ششه » که در ارنان به بیرام کش معروف است .
نوبت به « بیست و چهار و ششه » که می رسد احتمال بارندگی بسیار بالاست و از این پس اگر باران ببارد ، برای محصول زیان دارد .
به « هفتاد و دو و ششه » که رسید مطمئن هستند که باران می بارد ولی اگر در این ۷۲ روز باران نیاید می گویند هفتاد و دو افتاد آغاز تیر ماه ، نودم عید خوانده می شود که در این روز، گندم از آب می افتد .
صد و بیستم عید، آغاز فصل برداشت گندم است و در این روز چوپانان از کوه پایین می آیند و قراردادهای چوپانی را تمدید می کنند .