ناهمواری ها:
استان تهران در جنوب مرکز رشته کوه های البرز که در شمال ایران از آذربایجان تا خراسان با جهت غربی– شرقی کشیده شده، قرار دارد. رشته کوه البرز به سه دیواره تقسیم می شود:

دیواره شمالی: ارتفاعات محدودی از این دیواره در استان تهران و بقیه آن در استان مازندران قرار دارد.

دیواره میانی: حد شمال استان را تشکیل می دهد و مرتفع ترین قسمت رشته کوه های البرز مرکزی است. کوه دماوند و قله آن به ارتفاع ۵۶۷۱ متر در این قسمت قرار دارد. قله دماوند نهمین قله مرتفع دنیا به شمار می رود. این دیواره عظیم کوهستانی به صورت کوه های (کندوان) و پس از آن کوه های (طالقان) در شمال غربی استان، تا محل اتصال رود (الموت) به (طالقان رود)، ادامه می یابد. در شمال شرقی نیز این دیواره با نام رشته ارتفاعات فیروزه کوه و سواد کوه تا دره رود فیروزه کوه (شعبه اصلی حبله رود) که از جنوب دامنه شرقی آن می گذرد، امتداد می یابد. در شرق دره فیروزه کوه که پس از دریافت شعباتی حبله رود نامیده می شود، ارتفاعات (شهمیرزاد) شروع می شود.

دیواره جنوبی: سومین بخش ار ارتفاعات مرکزی است که رودخانه جاجرود و کرج آن را بریده و به سه قسمت جدا از هم تقسیم نموده است. این سه قسمت عبارتند از :
– کوه های لواسانات که بین دره های رود دماوند و جاجرود قرار دارند و در شمال به دره (رود لار) محدودند.
– دنباله این کوه ها در شرق جاده آب علی به نام قره داغ و دماوند تا دره حبله رود امتداد یافته اند.
– کوه های شمیرانات که بین سرچشمه های جاجرود و کرج قرار دارند و بلندترین نقطه آنها توچال با ارتفاع ۳۹۴۲ می باشد.
علاوه بر این سه دیواره کوهستانی، در جنوب و شرق دشت تهران کوه هایی با ارتفاع کم وجود دارند که مهمترین آنها کوه های حسین آباد و نمک در جنوب و بی بی شهربانو و القادر در جنوب شرقی و ارتفاعات قصر فیروزه در شرق است.

آب و هوا:
در نواحی مختلف استان تهران به علت موقعیت ویژه جغرافیایی، آب و هوای متفاوتی شکل گرفته است. سه عامل جغرافیایی در ساخت کلی اقلیم استان تهران نقش موثری دارند:

کویر یا دشت کویر:
مناطق خشک مانند دشت قزوین، کویر قم و مناطق خشک استان سمنان که مجاور استان تهران قرار دارند، از عوامل منفی تاثیر گذار بر هوای استان تهران هستند و موجب گرما و خشکی هوا، همراه با گرد و غبار می شوند.

رشته کوه های البرز:
این رشته کوه ها موجب تعدیل آب و هوا می شود.

بادهای مرطوب و باران زای غربی:
این بادها نقش موثری در تعدیل گرمای سوزان بخش کویری دارند، ولی تاثیر آن را خنثی نمی کنند.

استان تهران را می توان به سه بخش اقلیمی زیر تقسیم کرد:

اقلیم ارتفاعات شمالی: بر دامنه جنوبی، بلندی های البرز مرکزی در ارتفاع بالای۳۰۰۰ متر قرار گرفته و آب و هوایی مرطوب و نیمه مرطوب و سردسیر با زمستان های بسیار سرد و طولانی دارد. بارزترین نقاط این اقلیم، دماوند و توچال است.

اقلیم کوهپایه: این اقلیم در ارتفاع دو تا هزار متری از سطح دریا قرار گرفته و دارای آب و هوایی نیمه مرطوب و سردسیر و زمستاهایی به نسبت طولانی است. آب علی، فیروزه کوه، دماوند، گلندوک، سد امیر کبیر و دره طالقان در این اقلیم قرار دارند.

اقلیم نیمه خشک و خشک: با زمستان های کوتاه و تابستان های گرم، در ارتفاعات کم تر از ۱۰۰۰ متر واقع شده است. هر چه ارتفاع کاهش می یابد، خشکی محیط بیشتر می شود. ورامین ،شهریار و جنوب شهرستان کرج در این اقلیم قرار گرفته اند.
هوای تهران در مناطق کوهستانی دارای آب و هوای معتدل و در دشت، نیمه بیابانی است. تهران در مرز شرایط جوی بری و اقیانوسی قرار گرفته و تمایل آن به موقعیت بری بیشتر از وضعیت اقیانوسی است.