موقعیت و طبیعت

کشور ایران سرزمین پهناوری است که ۱٫۶۴۸٫۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و در جنوب غربی آسیا، میان کشورهای ترکمنستان، آذربایجان و ارمنستان در شمال، افغانستان و پاکستان در شرق و ترکیه و عراق در غرب قرار گرفته است. سراسر مرزهای جنوبی ایران را کرانه های خلیج فارس و دریای عمان دربر گرفته است. مجموع مرزهای خشکی ایران ۵۱۷۰ کیلومتر، و مجموع مرزهای آبی آن در شمال و جنوب، ۲۵۱۰ کیلومتر است. ایران در قلب خاورمیانه جای گرفته است و چون پلی دریای مازندارن، یعنی زیباترین دریاچه جهان را به خلیج فارس وصل می نماید و هم چنین مانند چهار راهی بر سر راه شرق و غرب پیوندگاه تجلیات فرهنگی، معنوی و سیاسی جهان شرق و غرب است.
چشمه ساران زلال، انارستان ها، باغ های پسته، ردیف درختان تبریزی، کوچ کاروان های عشایر در فصل های گوناگون شب های پرستاره، صخره ها، کوه ها، پستی ها و بلندی های پایان ناپذیر، آتشفشان های خاموش و پوشیده از برف، جنگل های انبوه، رشته کوه های البرز و کرانه های دریای مازندران از جمله چشم اندازهای دیدنی و فراموش نشدنی طبیعت ایران اند که خاطره ای بی مانند در اذهان جهانگردان به جای می گذارند. چهره دشت و هامون ایران در زمان های مختلف متغییر است، زمانی پر از شن و سنگ، گاه پر از سیلاب، و زمانی پوشیده از برف و گل و لای یا مملو از گل و گیاه و سبزه است.

 

از خصوصیات مهم سرزمین ایران که از نظر جهانگردی بسیار با اهمیت می باشد، وجود رشته کوههای سر به فلک کشیده، جلگه ها، دشت های هموار، ناحیه های کویری، رودها و دریاچه های گوناگون است که موجب شده است در هر زمان از سال، در هر گوشه از آن یکی از چهار فصل را بتوان دید به گونه ای که در زمستان، در دریای خوب و آرام جنوب به ورزشهای آبی همچون شنا و اسکی روی آب و در همان زمان، در کوهستان های شمال و غرب کشور، به ورزشهای زمستانی مانند اسکی و کوهنوردی پرداخت و هم زمان در شهرهای بسیاری در کرانه های دریای خزر، از هوای دلپذیر بهاری استفاده نمود. کرانه های دریای خزر به صورت باریکه ای بسیار زیبا در میان دریای خزر و رشته کوههای البرز که پوشیده از جنگل های زیبا و انبوه می باشد، قرار گرفته اند. کرانه های خلیج فارس که بخشی ازآن از صخره های کوهستانی و بخش های دیگر آن از کناره های شنی و باتلاقی تشکیل شده است، به یک نواختی کرانه های شمالی نیستند. استان های جنوبی ایران، به ویژه خوزستان، که بخشی از جلگه پهناور بین النهرین را تشکیل می دهد، بسیار هموار و مسطح اند و در ارتفاع اندکی از سطح دریا قرار گرفته اند. چنانچه یک جهانگرد  در میان کوهستان های شمالی یا غربی ایران به گردش بپردازد، شهرک ها، روستاها، باغ ها و چمن زارهای بسیار زیبایی را خواهد یافت که شگفتی او را برخواهند انگیخت. ارتفاع بسیار فلات ایران از سطح دریا و قرار گرفتن بیش تر اراضی در ارتفاع بیش از ۱۰۰۰ متر، از دیگر ویژگی های مهم سرزمین ایران است. رشته کوه های عظیم و بلند البرز از سوی شمال، کوههای زاگرس از سوی غرب و رشته کوههایی که از خراسان به بلوچستان کشیده شده اند، از سوی شرق سرزمین ایران را محصور نموده اند.

مهم ترین قله های ایران عبارتند از: دماوند در شمال شرقی تهران با ارتفاع ۵۶۷۱ متر، سبلان در غرب با ارتفاع ۴۸۸۰ متر، سهند در جنوب تبریز با ارتفاع ۳۷۰۷ متر، تخت سلیمان در مرکز مازندران با ارتفاع ۴۸۲۰ متر، زرد کوه در بختیاری با ارتفاع ۴۵۵۰ متر، دنا در شمال یاسوج با ارتفاع ۴۳۰۹ متر، تفتان در جنوب زاهدان با ارتفاع ۳۹۴۱ متر و ده ها قله دیگر که در سرتا سر ایران پراکنده اند. پیچیدگی و گوناگونی سازندهای آهکی، غارهای فراوانی در استان های مختلف، به ویژه در آذربایجان، کردستان و همدان به وجود آورده است که مورد توجه جهانگردان بی شماری که برای بازدید از درون این غارها به ایران سفر می کنند قرارگرفته است. کوههای ایران به چین خوردگیهای دوران سوم زمین شناسی تعلق دارند، و برخی از آن ها با منشاء آتشفشانی موجبات پیدایش چشمه های آب های گرم و معدنی را فراهم آورده اند. کوهستانهای ایران شرایط بسیار مطلوبی برای انجام ورزش های زمستانی و کوهستانی پدید آورده اند. کویرهای معروف ایران؛ از جمله دشت لوت و دشت کویر در وسعتی بیش از ۳۶۰ هزار کیلومتر مربع گسترده شده اند و هنوز هم از ناحیه های ناشناخته  جالب توجه به شمار می روند. ایران با بیش از ۵۰۰ چشمه معدنی و آب گرم شناخته شده که تمامی آنها برای تامین آب آشامیدنی و استفاده های درمانی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد، یکی از مهم ترین منابع درآمد جهانگردی را در اختیار دارد. بیش تر این چشمه ها در رشته کوه های البرز، آذربایجان و زاگرس قرار گرفته اند و تعدادی از آنها نیز در نزدیکی اصفهان، مشهد و بندر عباس واقع شده اند. چشمه های آب معدنی سرعین اردبیل، آب گرم لاریجان در دامنه های البرز و همچنین چشمه های آب معدنی محلات، با توجه به این که از نظر توسعه جهانگردی اقدامات قابل توجهی در آن ها صورت گرفته، در تابستان ها هزاران نفر را جهت استفاده های درمانی و تفریحی به سوی خود جلب می کنند. کناره های جنوبی دریای خزر منطقه سرسبزی با دامنه های پوشیده از جنگل است. ارتفاع این کناره ها از سطح دریاهای آزاد ۲۸ متر است. این کرانه ها با ساحل ماسه ای و مناظر دل انگیز، از زیباترین نواحی ایران به شمار می روند. کرانه ها و جزیره های جنوب ایران نیز به ویژه در فصل های سرد از جذابیتهای طبیعی قابل توجهی برخوردارند. دامنه های رشته کوههای البرز و زاگرس و بستر رودخانه های ایران، مظهر چشمه سارها و همچنین منبع پیدایش دریاچه ها و ارزش های جهانگردی می باشند.