شهرستان ترکمن

شهرستان ترکمن :
این شهرستان در حدود ۳۸ کیلومتری شمال غربی شهرستان گرگان واقع شده و دارای ۱۲۱۹۳۳ نفر جمعیت و مساحتی معادل ۱۵۷۶ کیلومتر مربع است . از شمال به جمهوری ترکمنستان، از جنوب به شهرستان های کردکوی و بندرگز، از شرق به شهرستان های گرگان و آق قلا واز غرب به دریای خزر منتهی می گردد. خط ساحلی این شهرستان با دریای خزر ۵۵ کیلومتر می با شد.
شهرستان ترکمن شامل سه شهر بندرترکمن، کمیش تپه و سیمین شهر، دو بخش مرکزی و گمیشان، سه دهستان ( جعفربای جنوبی، غربی و شرقی ) و ۶۰ روستا می باشد .
شهرستان بندرترکمن در منطقه ای هموار و عاری از برجستگی های طبیعی واقع شده است ارتفاع این شهرستان از سطح دریا پایین ترمی باشد. مناطق شمالی این شهرستان به دلیل نزدیکی به بیابانهای جنوبی ترکمنستان و دور از رشته کوه البرز، آب و هوای معتدل نیمه خشک دارد. و نواحی جنوبی دارای آب و هوای معتدل و مرطوب می باشد. خلیج گرگان و شبه جزیره میانکاله و رودخانه های گرگان و قره سو در محدوده این شهرستان واقع می باشند.
در سال ۱۳۰۶ ه .ش به دستور رضا شاه و به علل سیاسی بناهای اولیه این شهرستان در بخش نیزار و با تلاق مقابل جزیره آشوراده احداث گردید. به گفته اسدالله معینی « شهر بندرترکمن در ابتدای قرن حاضر در کشاکش برخورد رضاخان و ایلات و عشایر ترکمن از سوی دیگر به وجود آمد. منابع تاریخی پیدایش این شهر را در سال ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ ه . ش ذکر کرده اند. این شهر ابتدا بندر شاه نامیده می شد و بعد از انقلاب اسلامی به بندر ترکمن تغییر یافت . »۰ در واقع به سبب اینکه عمده ساکنان آن از قوم ترکمن می باشند ، بندرترکمن نام گرفت .
این منطقه از سابقه نسبتا طولانی و ارزشمندی برخورداراست. آبسکون یکی از حوزه های قابل توجه در طی تاریخ بوده است در قرن چهارم هجری ، آبسکون بازار بزرگی جهت دادو ستد ابریشم داشت و بندر مهم تجارتی دریای خزر بود روی همین اصل برخی دریای خزر را دریای آبسکون نیز گفته اند . با رتولد عقیده دارد « بندر آبسکون در محل گمیش تپه واقع شده بود». ابوالفداء در کتاب خود می نویسد « آبسکون، بندر جرجان است »
حمدالله مستوفی نیز می گوید « مغولها هنگام حمله و به علت دشمنی با خوازرمشاهیان، آب جیحون را از خوارزم برگرداندند و به دریای خزر اتصال دادند سپس آب دریا بالا آمد و آبسکون در دریا پنهان شد »
« جزیره آشوراده » یکی دیگر از مناطق تاریخی و با اهمیت این شهرستان می باشد. نام آشوراده نامی ترکمنی است واز « آشور » به معنای آنسوی و « آدا » به معنای جزیره ترکیب یافته است. طول این جزیره در حدود ۳ کیلومتر است این جزیره باقی مانده چندجزیره که در گذشته نزدیک هم بودند، است. از اسکله تا جزیره ۳کیلومتر راه دریایی است  که با قایق طی می شود جمعیت این جزیره را  از ترکهای آستارا و آذربایجان تشکیل می دهند. ترکمن ها به این جزیره ،  « مال آشر » می گویند. منوچهر ستوده در کتاب خود می نویسد « آشوراده که به معنی جزیره آشور است ۳ جزیره است، یکی بزرگتر، دیگری متوسط و سومی کوچک است … جزیره بزرگتر ایستگاه بحری روسها است » . آشوراده در دوره قاجاریه و پهلوی اول از نظر نظامی واقتصادی اهمیت فراوانی داشت.
در زمان رضا شاه عملیات احداث اسکله نیز آغاز گردید و تا سال ۱۳۱۰ ه .ش مورد بهره برداری قرارگرفت. این اسکله ۷۳ متر و ۱۳ متر عرض داشت . اتصال راه آهن سراسری به بندرشاه باعث رونق شهرنشینی در آن گردید .
اکثریت ساکنین این شهرستان را ترکمن ها تشکیل می دهند . صید ماهی در کنار دامداری و کشاورزی از منابع مهم درآمد اهالی این شهرستان به شمار می آید . همچنین بافت انواع قالی ، قالیچه و پشتی و دیگر دستبافته های تز ئینی توسط دختران و زنان ترکمن از ابزار مهم رشد صنایع دستی در این شهرستان حکایت می کند . بازار این شهرستان به « دوشنبه بازار » معروف است که در این روز به سبب خریدو فروش، چهره و سیمای اجتماعی شهر تغییر و شکوه خاصی به آن می بخشد . شیلات وکارخانه کنسرو خاویار آشوراده در حاشیه این شهر قرار دارد .
در واقع شهرستان ترکمن با برخورداری از آب وهوای معتدل خزری، دارابودن انواع جاذبه های طبیعی ( دریای خزر، جزیره آشوراده، تالاب گمیشان ، وجود آثار ، ابنیه و محوطه های تاریخی وفرهنگی، داشتن قابلیت تبدیل به عنوان یکی از دروازه های ارتباط دریایی استان با کشورهای حاشیه دریای خزر ، وجود صنایع شیلات ( صید و پرورش انواع ماهیان غضروفی و استخوانی و تولید خاویار )، وجود منابع غنی نفت و گاز در شمال شهرستان و بستر دریای خزر، وجود شبکه ریلی، تولید انواع محصولات کشاورزی، دامداری و فعالیت اهالی در زمینه هنرهای سنتی بویژه فرش ترکمن از قطب های مهم گردشگری استان گلستان محسوب می شود .

مراکز دیدنی :
جاذبه های تاریخی وفرهنگی :

تاکنون ۳۳ اثر از آثار تاریخی و فرهنگی شهرستان ترکمن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است . از مهمترین آنان می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
دیواربزرگ گرگان ( در شمال گمیشان )، قیزلر قلعه، پادگان قدیمی روسها ( آشوراده )، امامزاده آق امام، گورستان قدیمی آق امام ، پل داش کوفری ، زیارتگاه بهاءالدین نقشبندی،  تپه های تاریخی گوگجه ، آلتین تپه ، شاه تپه ، لطیف خوجه ، سقر تپه ، خرگوش تپه ، پامق تپه ، گلیجه، تپه گری، تپه قرنی یارق، تخماق تپه، قلیچ خوجه ، قارقی ، قره تپه ، سولی تپه ، محوطه های قلاجیق بزرگ ، بافت قدیمی گمیشان ، مجموعه گردشگری اسکله بندر ترکمن ، مجموعه سوارکاری بندرترکمن ، کومه های چوبی صیادان در ساحل دریای خزر ، کارخانه تهیه و تولید خاویار

جاذبه های طبیعی :

تالاب گمیشان، جزیره آشوراده، گل فشان نفتلجه ( درشمال گمیشان )، خلیج گرگان، شبه جزیره میانکانه