صنایع دستی گلستان

عواملی نظیر تنوع اقلیمی، وجود منابع طبیعی متعدد ( مانند جنگلها، رودها، دشت، صحرا و … )، نوع فعالیت اقتصادی مبتنی بر کشاورزی و دامداری، وجود اقوام گوناگون بومی و مهاجر ( فارس، ترک، ترکمن، قزاق، بلوچ، سیستانی، خراسانی، شاهرودی، قزلباش، کرد ) و وجود هنرمندان و صنعتگران مستعد و با ذوق و سلیقه این استان سبب حفظ، احیاء و تولید انواع هنرهای سنتی در مناطق مختلف استان گلستان گردیده است. مهمترین آنها عبارتند از :

قالیبافی :

از قالی های معروف این استان قالی ترکمن می باشد. ترکمن ها در شکوفایی هنری این خطه با الهام از محیط زندگی خود، آفرینش های مادی فراوانی همچون قالی را به نسل امروزین انتقال داده اند. ترکمن ها به قالی، ‹‹ هالی ›› می گویند.
ماده اصلی فرش ترکمن پشم است. زنان ترکمن پشم را معمولا با رنگ های گیاهی که ثابت و زیبا بوده اند رنگ می کردند. اما امروزه بسیاری از آنها از رنگ های شیمیایی استفاده می کنند. ترکمن ها در رنگ آمیزی پشم بیشتر از رنگ های قرمز، سبز و زرد استفاده می کنند. زمینه اصلی قالی رنگ قرمز است.قالی ترکمن دست بافتی است پرزدار که از طریق درگیری پرز و گره زدن بر تار و پود گذاری تهیه می شود. آنها از گره متقارن استفاده می کنند که زمینه ی آن، مرکب از تارهای عمودی و پودهای افقی است که بعد از هر رج بافت، زده می شود.

نمازلیق/سجاده :

قالیچه کوچکی است که برای بجای آوردن نماز های ۵ گانه در روز، بکار می رود. ابعاد آن معمولا ۱۲۰×۸۰ یا ۱۳۰ ×۹۰ سانتیمتر است. سجاده با نقوش انتزاعی مثل درخت توت، جای پای شتر ( ماری گل ) و کعبه ی مسلمین بافته می شود.

قارچین/پشتی :

ترکمن ها پشتی را ‹‹ قارچین ››  (qarchin  ) می گویند و آن فرشینه ای است که به نقوش مختلف مثل ‹‹ گلین بارماق، آق سو، قولپاقلی ››  بافته می شود.

پلاس بافی :

قالی بدون پرز و از نوع فرشینه های گره دار است که ‹‹ مخمل ›› و ‹‹ ماهوتی ›› نیز نامیده می شود و در مناطق مختلف استان بویژه در حوزه شهرستان مینودشت، رامیان، کلاله و شهرها و روستاهای ترکمن نشین بافته می شود.

گلیم بافی :

نوعی فرش بدون پرز است که در ابعاد مختلف و مطابق سلیقه بافنده، بافته می شود و عمدتا برای پوشاندن اسب، زین اسب و خورجین به کار می رود . اندازه بزرگتر آن جهت پوشاندن کف اتاق یا « اوی» (oy)  استفاده می شود. نقش گلیم معمولا با طرح های هندسی و خطوط مستقیم و شکسته، شکل می گیرد.

نمد مالی :

نمد عمدتا برای پوشش کف خانه بکار می رود . نمد در میان ترکمن ها انواع مختلفی بر اساس نوع کاربرد آن دارد .

ابریشم بافی  :
از حدود یک قرن پیش هنر و صنعت ابریشم بافی در مناطق شرق استان گلستان و متناسب با ویژگی های اقلیمی بویژه در شهرستان های رامیان، مینودشت و کلاله به فعالیت خود ادامه می دهد. تهیه و تولید پارچه های ابریشمی مستلزم طی مراحل مختلف از جمله نوغانداری ـ نگهداری از تخم ابریشم جهت تولید پیله می باشد.

جاجیم بافی  :
جاجیم دستبافی ضخیم و بدون پرز از جنس ابریشم، پنبه ای و دارای چله کشی بلند بوده و بصورت راه راه با
خطوط افقی در رنگ های متنوع و زیبا جهت مصارفی چون زیر انداز، پادری، لیف و پشتی استفاده می شود . مواد اولیه جاجیم بافی از پشم و پنبه بوده و ابزار مورد نیاز برای آن چرخ ، شانه ، ماسوره ، ماکو و گورد می باشد .

سوزن دوزی  :
سوزن دوزی در استان گلستان عمدتا در میان دو قوم ترکمن و بلوچ مشاهده می شود. سوزن دوزی در میان اکثریت خانوادهای ساکن در مناطق ترکمن نشین از سابقه ای نسبتا طولانی برخوردار است آنها سوزن دوزی را با استفاده از رنگ های متنوع و شاد بر روی یقه، سر استین و حاشیه های جلوی پیراهن و روی سینه پیراهن های سنتی که به ‹‹ دون ››  ( don  ) معروف است، انجام می دهند.