غار دو اشکفت در شمال شهر کرمانشاه، در دامنه کوه میوله و مشرف به پارک کوهستان قرار دارد و کهنترین بقایای سکونت انسان در شهر کرمانشاه است. با توجه به مطالعات باستان‌شناسی انجام شده این غار در دوران پارینه سنگی میانی( در ۱۲۰ تا ۴۰ هزار سال پیش) مورد سکونت انسان (احتمالاً نئاندرتال) بوده‌است. ارتفاع این غار در حدود ۱۶۰۰ متر از سطح دریاست.

یکی از کهن‌ترین سکونتگاه‌های بشر در منطقه کرمانشاه غار دو اشکفت در نزدیکیتاق بستان است. این مکان باستانی، شامل دو غار مجاور هم، در دامنه جنوبی کوه میوله، در ارتفاع حدود سیصد متری از دشت و مشرف بر پارک کوهستان قرار دارد. نخستین بار در سال ۱۹۹۹ بوسیله باستان شناسان کرمانشاهی، ‌فریدون بیگلری وسامان حیدری شناسایی و مطالعه شد. طبق یافته‌های باستان شناسی این غار در دوره پارینه سنگی میانی مسکن انسانهای شکارگر بوده است. با توجه به مطالعات باستان‌شناسی انجام یافته، یکی از این دو غار (غار شرقی)، در دوره پارینه سنگی میانی محل سکونت موقت یا فصلی گروه‌های شکارورز ساکن منطقه بود.

استفاده در دوران تاریخی

پیش از تاریخ

ابزارهای سنگی یافت شده در این مکان مربوط به صنعت موستری زاگرس است. برای ساخت ابزارها هم از رخنمونهای سنگ رادیو لاریت اطراف غار و هم از سنگهای چخماق گاکیه استفاده شده‌است.علاوه بر دو اشکفت، آثار سکونت انسان‌های پارینه سنگی در چند غار و پناهگاه دیگر در شمال کرمانشاه یافت شده است. نزدیکترین آنها به دو اشکفت پناهگاه ورواسی است که بوسیله باستان شناس آمریکائی بروس هو کاوش شد. همچنین وی غار قبه در تنگ کنشت را نیز حفاری کرده است.

تمدن

این گروه‌های شکارچی که احتمالاً از نوع نئاندرتال بودند با توجه به مزایای مختلف این مکان از جمله وجود چشمه آب دایمی در کنار غار، چشم انداز مناسب دهانه آن به دست و دسترسی نسبتاً آسان به ارتفاعات بالاتر، به طور متوالی از این غار استفاده کرده اند. همچنین وجود یک برون زد زمین شناسی از جنس رادیو لاریت در نزدیک غار، امکان ساخت ابزار سنگی را در محل فراهم می کرده است. به طوری که اکثر ابزارهای سنگی یافت شده در محل، از این نوع سنگ ساخته شده است. علاوه بر این منابع سنگ داخل دشت نیز استفاده می کردند. برای مثال منابع سنگ تپه‌های گاکیه در شرق کرمانشاه که حدود دوازده کیلومتر با غار فاصله دارد، در میان مجموع‌های یافت شده وجود دارد. ابزارهای یافت شده در دو اشکفت اغلب از نوع خراشنده جانبی و سایر ابزارها مربوط به صنعت موستری زاگرس هستند که بین دویست و پنجاه تا حدود چهل هزار سال پیش ساخت آنها در زاگرس رواج داشته است. آثاری از دوره پارینه سنگی میانی در سایر غارهای منطقه مثل غار قبه و پناهگاه صخره ای و رواسی در تنگه کنشت و چندین غار دیگر در بیستون نیز یافت شده است.

مطالعات انجام شده در مکان‌های پارینه سنگی میانی کرمانشاه نشان می دهد که ساکنان این غارها بیشتر به شکار بز کوهی، میش وحشی، گورخر و اسب وحشی می پرداختند. البته حیوانات دیگر مثل مارال، گاو وحشی، آهو و گراز نیز شکار می شدند.