مشاهیر سمنان

بایزید بسطامی : از بزرگمردان عرفان و مشایخ صوفیه است که در شرح احوالش بزرگان و شخصیتهای بسیاری گفته اند و نوشته اند بایزید بسطامی از رجال قرن دوم و سوم هجری می باشد. پدرش سروشان از زردشتیان بسطام بود که بعد به اسلام گروید. از او نقل است که می فرماید : «از بایزیدی بیرون آمدم چون مار از پوست، پس نگه کردم عاشق و معشوق و عشق یکی دیدم »

شیخ ابوالحسن خرقانی: علی بن جعفر یا علی بن احمد خرقانی یکی از اکابر مشایخ طریقت است. وی به سال ۳۴۸ هجری و یا به قولی ۳۵۱ یا ۳۵۲ در خرقان دیده به جهان گشود و در سال ۴۲۵ هجری در هفتادو چند سالگی در همان دیار جهان را بدرود حیات گفته است. شیخ در آغاز زندگی به تحصیل علوم دین همت گماشت و در آن سرآمد دیگران شد و سپس به طریقت تصوف تمایل کرد و با مجاهدت به مقاماتی شایان دست یافت. در حکایات آمده است که شیخ ابو سعید ابوالخیر عارف مشهور و شیخ الرئیس ابن سینا فیلسوف نامی، گویند: سلطان محمود غزنوی به دیدار شیخ شتافته و از محضر وی کسب فیض نموده است. از شاگردان ممتاز و مشهور شیخ ابوالحسن خرقانی، خواجه عبدا… انصاری عارف نامی قرن پنجم هجری است که سالیان متمادی در خرقان زیسته و از انفاس شیخ بهره ها جسته است. آرامگاه وی در کیلومتر ۲۴ جاده شاهرود- آزاد شهر، روستای قلعه نو خرقان واقع شده است.

منوچهری دامغانی: از شاعران بزرگ قرن پنجم هجری – قمری است. از ویژگیهای شعر او بکاربردن تشبیهات بکر و بسیار عالی است. یکی دیگر از ابتکارات او در شعر «مسمط» است که بدون تردید پیش از او کسی در شعر فارسی چنین سبکی بکار نبرده است.

شیخ حسین مزجی: وی از علما و محققان بزرگ بوده است، تحصیلات خود را در شاهرود آغاز کرد و در مشهد مقدس ادامه داد. سپس برای تکمیل مراحل علمی به نجف عزیمت کرد، از محضر استادانی چون میرزای شیرازی و آقا سید حسین اصفهانی بهره برد و به زودی در زمره شاگردان ممتاز آنان قرار گرفت. او پس از تکمیل دروس به زادگاهش مراجعت کرد و مدتی به تدریس و تبلیغ مشغول گردید. آنگاه در سال ۱۳۲۵ ه.ش به تهران رفت و در آنجا به تدریس علوم اسلامی بخصوص فقه و اصول پرداخت. فوت وی در سال ۱۳۴ ه.ش اتفاق افتاده است.
آیت الله حاج شیخ علی شاهرودی (کلامویی) : از اندیشمندان و بزرگان نجف بود. برای تحصیل علم از وطن به تهران عزیمت کرد. پس از پنج سال به نجف اشرف رفت. از محضر مرحوم آخوند خراسانی کسب فیض نمود و پس از اخذ درجه اجتهاد در کربلا حوزه درسی تشکیل داد. او در مدت ۱۵ سال شاگردان بسیاری تربیت کرد. وفات وی از بیستم ربیع الثانی ۱۳۵۱ ه.ق در ۶۳ سالگی اتفاق افتاد. توضیح المسائل رساله علمیه فارسی و شرح بر عروه الوثقی از آثار علمی او است.

آیت الله العظمی حاج سید محمود شاهرودی:مرجع بزرگ شیعیان حضرت آیت الله العظمی شاهرودی در سال ۱۲۹۳ ه.ق در روستای قلعه آقا عبد الله، از توابع شهر بسطام در خانواده ای اصیل و مذهبی، قدم به عرصه گیتی نهاد. وی خواندن و نوشتن را در زادگاهش آموخت و به خاطر علاقه وافر به کسب علوم و معارف اسلامی، وارد حوزه علمیه بسطام گردید. علوم مقدماتی را نزد عالم فرزانه فاضل بسطامی فرا گرفت. سپس به حوزه علمیه بید آباد شاهرود رفته، و از محضر مرحوم مدرس و اساتید دیگری استفاده کرد. او پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در حوزه علمیه بسطام و شاهرود به مشهد مقدس عزیمت کرد وی با تلاش فراوان در ۳۵ سالگی به مدارج عالی علمی دست یافت و با اخذ درجه اجتهاد به توصیه آیت الله ملا محمد کاظم خراسانی راهی نجف اشرف گردید.

ابن یمین فریومدی : از نامدارترین شاعران قطعه سرای زبان فارسی است و هنر وی بکار بردن مضامین اخلاقی و اجتماعی در قطعات شیرین و دل انگیز است. وی در سال ۶۸۵ یا ۶۸۶ ه – ق دیده به جهان گشود و در سال ۷۶۹ ه – ق چشم از جهان فرو بست. او مسلمان و شیعی مذهب بود و نسبت به حضرت مولی الموحدین اظهار ارادت و علاقه ای خاص داشت.

فروغی بسطامی : وی از بزرگان بسطام بود و یکی از بزرگترین غزل سرایان عصر اخیر به شمار می آید. تاریخ تولد او را ۱۲۱۳ ه – ق در دوره قاجار می دانند. در غزل های او موجی از احساس عمیق شاعرانه به چشم می خورد.

شیخ علاء الدوله سمنانی: این عارف مشهور و نامی ایرانی در سال ۶۵۹ ه – ق در بیابانک سمنان ولادت یافت و در دوم ماه رجب سال ۷۳۶ ه – ق در صوفی آباد سمنان چشم از جهان فرو بست و همان جا مدفون است. کتابهای بسیاری در فقه و حدیث و لغت و ادب از او به جای مانده است.