پیشینه تاریخی ایلام

استان ایلام در دوره ماد (۷۰۸-۵۵۰) ق‌م. جزو ایالت عیلام بود که خود در زمان حکومت کیاکسار یا هووخشتره (۶۳۳-۵۸۴ ق‌م.) جزء ساتراپ‌نشین هشتم دولت ماد محسوب می‌شد.داریوش هخامنشی بر صخره‌ای از کوه بیستون (بغستانه) عیلام را جز ۲۳ ساتراپی خود ثبت نمود. پس از درگذشت داریوش سوم (۳۳۰ ق‌م.) اسکندر تمام ممالک ایران از جمله عیلام را به تصرف خود درآورد. پس از فوت اسکندر میراث او بین سردارانش تقسیم شد در این زمان سوزیانا (ایلام، لرستان، خوزستان فعلی) جزء ۷۲ ایالت سلوکیان بود.
مردم پارت علیه جانشیانان اسکندر قیام کردند و سرانجام توانستند با رهبری اشک اول آن‌ها را شکست داده و حکومت اشکانیان را تشکیل دهند، در زمان اشکانیان ایلام به علت نزدیکی به مرکز حکومت (استان کرمانشاه فعلی) رونق زیادی یافت.در عهد ساسانیان “عیلام” جزء سرزمین پهله(پهلو )شناخته می‌شد، این سرزمین شامل شهرهای اصفهان، ری، همدان، کرمانشاه، دینور و ماسپذان و مهرجانقدق نهاوند، کوفه، قم، قزوین، کومش و آذربایجان بود. در این تقسیم‌بندی غرب لرستان شامل دو بخش مهم ماسبذان  و مهرجانقذق (مهرگان کره) بود. شمال آن الشتر، جزو ماه‌کوفه می‌شد و بخش میانی آن نیز جزو شاپور خواست، بود.

در سال ۱۲۸۱ ق. دیرکوند هایانمی شدند و به همسایگان خود تعدی و تجاوز نمودند. حسین‌قلی‌خان ابوقداره، برحسب امر دولت با افراد مسلح و سواران خود، با تجهیزات برای قلع و قمع آنان عازم شد و به فتحی بزرگ نایل آمد و به پاس این موفقیت به فتح‌السلطان ملقب گردید. وی در سال ۱۳۱۷ ق درگذشت و بعد از او پسرش غلامرضاخان جانشین پدر شد و لقب صارم‌السلطنه گرفت و چندی بعد ملقب به سردار اشرف شد. غلامرضاخان آخرین والی پشکوه در سال ۱۳۰۷ هـ.ش. توسط رضاشاه سرکوب، و به عراق پناهنده شد و در همانجا درگذشت.
والیان که به عنوان “خان” در منطقه حکومت می‌کردند، با مسلح نمودن افراد محلی از مرزهای ایلام حفاظت می‌نمودند. آنان از مردان خراج و بیگاری می‌گرفتند. این والیان قلعه‌های تابستانی و زمستانی در مناطق مختلف ایلام و مهران احداث نمودند که از مشهورترین آن‌ها قلعه والی، در شهر ایلام و قلعه کنجانچم در ۱۵ کیلومتری شهر مهران است.