| موزه ارومیه موزه ارومیه در خیابان بهشتی این شهر قرار دارد. این موزه در سال ۱۳۴۶ ش. بنا شد و دارای یک سالن بزرگ مخصوص اشیای باستانی و تاریخی دوره‌های مختلف تاریخی و سالنی کوچک است که به موزه مردم‌شناسی اختصاص دارد. ـ بخش ما قبل تاریخ: در این بخش اشیای مربوط به دوره ما قبل تاریخ که در حفاری‌های تپه‌های اسماعیل‌آباد، املش گیلان، حسنلوی نقده، سیلک کاشان، دینوخواه و عمارلو به دست آمده و شامل اشیای سفالی خام، پخته و مفرغی است، در معرض نمایش عموم قرار دارد. بخش تاریخی لرستان: اشیای تاریخی این بخش که در منطقه لرستان کشف شده است، اکثراً مفرغ و برنز و بیشتر وسایل جنگ و آلات فلزی دیگر و اشیای سفالی است و مربوط به هزاره اول ق.م است. بخش تاریخی: اشیای این بخش شامل اشیای مربوط به قبل از اسلام است. این اشیاء بیشتر سفالین وفلزی است و مربوط به نواحی شوش، دیلمان، خوردین، نوروز محله، ری، رودبار، گری، رحمت‌آباد، سیاهکل، عمارلو و نهاوند است. بخش سکه‌ها: این بخش شامل سکه‌هایی از دوره‌های قبل از اسلام و حکومت‌های قبل از اسلام در ایران و نیز سکه‌هایی از ادوار اسلامی امویان، عباسیان، آل بویه، سلاجقه، اتابکان، مغول، تیموریان، آل جلایر، آق قویونلو، صفویه و زندیه است. بخش اسلامی: اکثر اشیای موزه‌ای ارومیه متعلق به دوره‌های اسلامی و نشان‌دهنده تمدن اسلام و شیوع دین مبین اسلام در این خطه و تاثیر آن در ساخت و پرداخت ظروف و اشیای فلزی است. اشیای این بخش ظروف بی‌نهایت ظریفی با خطوط کوفی یا آیاتی از قرآن مجید و همچنین سرعلم‌های ایام سوگواری، نوشته‌های کوفی و عربی و آیاتی از کتاب مقدس آسمانی اسلامی هستند و از مناطق مختلف کشور جمع‌آوری شده‌اند. بخش مردم‌شناسی: در بخش مردم شناسی موزه ارومیه لباس‌ها و وسایل مربوط به قرون گذشته، اشیای مسی، برنجی، شیشه‌ای، پارچه‌ای، سفالین و تخته‌ای و همچنین مجسمه‌هایی از اقوام و عشیره‌های مختلف کشور با لباس‌های محلی به نمایش گذاشته شده است. بخش هنرهای تزیینی: در این بخش اشیای بسیار جالبی چون خط نوشته‌ها و آیاتی از قرآن مجید به خط نسخ و نستعلیق و تابلو و مینیاتور و مرقع و قلم‌دان‌هایی از قرون سیزدهم و چهاردهم هـ.ق به نمایش گذارده شده است. |
| موزه تاریخ طبیعی ارومیه این موزه از دو طبقه تشکیل شده است. در طبقه اول آن نمونه‌هایی از پستانداران، زیستگاه‌های مختلف استان و دیگر نقاط کشور به نمایش گذاشته شده است و در طبقه دوم پرندگان تاکسیدرمی شده قرار دارند. |
| موزه خوی موزه خوی در خیابان شریعتی، در کنار کتابخانه عمومی شهر قرار دارد. این موزه در سال ۱۳۴۸ ش تأسیس شد و شامل واحد اداری با دو سالن نمایش است. این موزه آثاری متعلق به ادوار پیش از تاریخ، دوره تاریخی و اشیایی مربوط به هنرهای ملی و تزیینی را به نمایش می‌گذارد. همچنین برخی از اشیای این موزه از موزه ایران باستان به این موزه آورده شده است. بخش دیگر این موزه تحت عنوان مکشوفه است و شامل اشیایی است که به هنگام عبور قاچاق از مرز بازرگان ضبط شده‌اند. |
| موزه نقده تپه باستانی حسنلو یکی از مراکز تمدنی مهم ایران در هزاره‌های نخستین ق.م به شمار می‌رود. امروزه کمتر موزه‌ای در ایران است که اشیایی از این تپه را در خود به یادگار نداشته باشد. از این رو موزه نقده در سال ۱۳۷۸ ش. در داخل شهر نقده افتتاح شد. این موزه آثار تاریخی و باستانی تپه حسنلو را در بر می‌گیرد. |
| موزه میاندوآب این موزه در سال ۱۳۴۷ ش تأسیس شد و دارای هشت بخش است؛ آثار برنزی و مفرغی مربوط به دوره پیش از تاریخ، آثار سفال و مفرغ مربوط به دوره اسلامی، انواع سکه‌ها، آثار مفرغ و برنز و سفال‌های مربوط به لرستان، آثار هنرهای تزیینی، آثار مربوط به هنرهای ملی، آثار مردم‌شناسی، آثار مرمر، سفال، شیشه ، عقیق، سنگ لاجورد و مفرغ. |
| کاخ موزه ماکو کاخ موزه ماکو در دو کیلومتری جاده ماکو ـ بازرگان و در روستای «باغچه‌جوق» قرار دارد. در جوار این روستا و بر دامنه کوه مرتفعی در داخل باغ نسبتاً بزرگی، ساختمان مجلل و تاریخی قصر سردار ماکو، از آثار باارزش و منحصر به فرد شمال غرب کشور، قرار دارد. |
| موزه دیگری به نام موزه رشکان در کنار دریاچه ارومیه با گونه‌های جانوری از نقاط دیدنی دیگر شهر ارومیه است. |