مدرسه و مسجد عمادالدوله که قسمتی از آن مدرسه و حوزه علمی امام صادق در بازار زرگران کرمانشاه و ورودی کوی نان برنجی پزان است
درب چوبی زیبای این بنا و کاشی کاری های آن دیدنی است
مدرسه و مسجد عمادالدوله که قسمتی از آن مدرسه و حوزه علمی امام صادق در بازار زرگران کرمانشاه و ورودی کوی نان برنجی پزان است
درب چوبی زیبای این بنا و کاشی کاری های آن دیدنی است
سراب روانسر از دیدنیهای طبیعی و جاذبه های گردش گری در استان کرمانشاه است شهر روانسر با داشتن چندین سراب یکی از شهرهای پر آب استان بوده و در زمینه کشاورزی نیز یکی از قطب های کشاورزی است این شهر در بین شهرهای پاوه و کرمانشاه قرار دارد و دخمه سنگی آن نیز مشهور است
پاوه بزرگترین شهر پلکانی ایران با معماری منحصر به فرد است این شهر در هر فصی از سال نما و چشم انداز ویژه دارد اما فصل پاییز ویژگی های خاض خود را دارد پاوه شهر انار و گردو و انگور سیاه دیمی است وجود درختان وحشی زالزالک و آمرود و انجیر و برگ ها و رنگهای طبیعی آنها جلوه زیبا به باغ ها و جنگل ها داده و چشم هر بیننده را می نوازد
سرزمین بکر پاوه و هورامان در فصل های سال به تناوب دارای چشم اندازهایی زیبایی است که برای شاعران و هنرمندان الهام بخش بوده وهست یکی از زیبایی های طبیعی پاوه وجود آبشارهای بلند و کوتاه و فصلی و دایمی آن است که جلا و رونق خاصی به منطقه بخشیده است یکی از این آبشارهای دایمی آبشار دشه در روستای دشه می باشد که در شهر پاوه و در ۵ کیلومتری آن و در دل باغهای گردو و انار خود را مخفی نموده است و بهاران که برگ درختان هنوز نروییده کاملا پیداست این آبشار پس از عبور از رودخانه پاوه رود وارد رودخانه بزرگ سیروان می شود
روستای زلان یکی از مناطق دیدنی و زیبای شهرستان جوانرود می باشد روستای با طبیعت بکر در فصل بهار یکی از دیدنی ترین نقاط استان کرمانشاه می باشد این روستا در حد فاصل جوانرود و ثلاث باباجانی می باشد گل های شقایق در فصل بهار جشنواره ای از فرش های قرمز می گسترانند
غار قوری قلعه، بزرگ ترین غار آبی خاورمیانه با پیشینهٔ ۶۵ میلیون سال است؛که در استان کرمانشاه قرار دارد. این غار در ۲۵ کیلومتری شهر روانسر و در کنار جاده روانسر – پاوه و در همسایگی ِ روستایی به همین نام جای گرفته است.
درازای این غار ۱۲ کیلومتر و ژرفای آن ۳۱۴۰ متر است و به عنوان یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران، به ثبت رسیدهاست.در سال ۱۳۵۵ یک گروه از غارشناسان انگلیسی و در سال ۱۳۵۶ گروه دیگری از غارنوردان فرانسوی موفق به کشف کامل این اثر شدند.
ژرفای حوضچههای این غار به ۱۴ متر میرسد هم چنین دمای درون غار ۷ تا ۱۱ درجه است و در همگی فصل های سال ثابت است این اثر طبیعی دارای تالارهای زیبا در ۱۴۰۰ متری و ۵۰۰ متری به نامهای تالار مریم، تالار کوهان شتر، تالار مسیر برزخ، تالار بلور و تالار عروس میباشد.این غار یکی از زیباترین جاذبههای دیدنی و جهانگردی ِ شهرستان روانسر میباشد.
غار دو اشکفت در شمال شهر کرمانشاه، در دامنه کوه میوله و مشرف به پارک کوهستان قرار دارد و کهنترین بقایای سکونت انسان در شهر کرمانشاه است. با توجه به مطالعات باستانشناسی انجام شده این غار در دوران پارینه سنگی میانی( در ۱۲۰ تا ۴۰ هزار سال پیش) مورد سکونت انسان (احتمالاً نئاندرتال) بودهاست. ارتفاع این غار در حدود ۱۶۰۰ متر از سطح دریاست.
یکی از کهنترین سکونتگاههای بشر در منطقه کرمانشاه غار دو اشکفت در نزدیکیتاق بستان است. این مکان باستانی، شامل دو غار مجاور هم، در دامنه جنوبی کوه میوله، در ارتفاع حدود سیصد متری از دشت و مشرف بر پارک کوهستان قرار دارد. نخستین بار در سال ۱۹۹۹ بوسیله باستان شناسان کرمانشاهی، فریدون بیگلری وسامان حیدری شناسایی و مطالعه شد. طبق یافتههای باستان شناسی این غار در دوره پارینه سنگی میانی مسکن انسانهای شکارگر بوده است. با توجه به مطالعات باستانشناسی انجام یافته، یکی از این دو غار (غار شرقی)، در دوره پارینه سنگی میانی محل سکونت موقت یا فصلی گروههای شکارورز ساکن منطقه بود.
ابزارهای سنگی یافت شده در این مکان مربوط به صنعت موستری زاگرس است. برای ساخت ابزارها هم از رخنمونهای سنگ رادیو لاریت اطراف غار و هم از سنگهای چخماق گاکیه استفاده شدهاست.علاوه بر دو اشکفت، آثار سکونت انسانهای پارینه سنگی در چند غار و پناهگاه دیگر در شمال کرمانشاه یافت شده است. نزدیکترین آنها به دو اشکفت پناهگاه ورواسی است که بوسیله باستان شناس آمریکائی بروس هو کاوش شد. همچنین وی غار قبه در تنگ کنشت را نیز حفاری کرده است.
این گروههای شکارچی که احتمالاً از نوع نئاندرتال بودند با توجه به مزایای مختلف این مکان از جمله وجود چشمه آب دایمی در کنار غار، چشم انداز مناسب دهانه آن به دست و دسترسی نسبتاً آسان به ارتفاعات بالاتر، به طور متوالی از این غار استفاده کرده اند. همچنین وجود یک برون زد زمین شناسی از جنس رادیو لاریت در نزدیک غار، امکان ساخت ابزار سنگی را در محل فراهم می کرده است. به طوری که اکثر ابزارهای سنگی یافت شده در محل، از این نوع سنگ ساخته شده است. علاوه بر این منابع سنگ داخل دشت نیز استفاده می کردند. برای مثال منابع سنگ تپههای گاکیه در شرق کرمانشاه که حدود دوازده کیلومتر با غار فاصله دارد، در میان مجموعهای یافت شده وجود دارد. ابزارهای یافت شده در دو اشکفت اغلب از نوع خراشنده جانبی و سایر ابزارها مربوط به صنعت موستری زاگرس هستند که بین دویست و پنجاه تا حدود چهل هزار سال پیش ساخت آنها در زاگرس رواج داشته است. آثاری از دوره پارینه سنگی میانی در سایر غارهای منطقه مثل غار قبه و پناهگاه صخره ای و رواسی در تنگه کنشت و چندین غار دیگر در بیستون نیز یافت شده است.
مطالعات انجام شده در مکانهای پارینه سنگی میانی کرمانشاه نشان می دهد که ساکنان این غارها بیشتر به شکار بز کوهی، میش وحشی، گورخر و اسب وحشی می پرداختند. البته حیوانات دیگر مثل مارال، گاو وحشی، آهو و گراز نیز شکار می شدند.
سنگنبشته بیستون بزرگترین سنگنبشتۀ جهان، نخستین متن شناخته شدۀ ایرانی و از آثار دودمان هخامنشیان (۵۲۰ پ.م) واقع در شهرستان هرسین در سی کیلومتری شهر کرمانشاه بر دامنه کوه بیستون است. سنگنبشته بیستون یکی از مهمترین و مشهورترین سندهای تاریخ جهان و مهمترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است که شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان میدهد.
محوطه بیستون از آثار ملی ایران است و خود این اثر هم از سال ۲۰۰۶ یکی از آثار ثبت شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو است.
نام بیستون از واژه پارسی باستان «بغستان» به معنی جایگه بغ گرفته شدهاست. نخستین اشاره به این جایگاه در کتاب دیودوروس سیکولوس بود که در آن بخشی از نوشتههای کتزیاس یونانی درباره بیستون آورده شدهاست. در این اشاره سنگنبشته بیستون کنده شده به دست سمیرامیس ملکه اسطورهای آشوری معرفی شده و بیستون را (Bagastanon oros) معرفی کردهاست. در آن اشاره به بیستون آورده شده بود که کوه بیستون به اهورامزدا پیشکش شدهاست.
واژه بیستون در زبان پهلوی «بَهیستان» و سپس «بَهیستون» شد. این واژه در سدههای نخست اسلامی «بهستون» و امروزه بیستون خوانده میشود. یادآوری میگردد شکل واژهای که امروزه «بی ستون» به معنی «بدون ستون» گفته میشود، از گویشهای محاورهای بوده و فاقد اعتبار است.
سنگنبشتۀ بیستون در ارتفاع چند ده متری از سطح زمین و بر دامنۀ رو به جنوبی کوه پراو ساخته شدهاست و از آثار به جای مانده از پلکانی در قسمت بالایی کوه بیستون احتمال میرود که سنگ تراشان از این راه برای رسیدن به محل استفاده میکردهاند و پس از پایان کار پکان را به منظور غیرقابل دسترس کردن اثر تراش دادهاند. سنگنبشتۀ بیستون بر سنگهایی از جنس آهک ایجاد شده که از آثار رنگ لعاب قهوهای مانندی که پس از همراه شدن با ذرات اکسیده شده آهک و همچنین بقایای سربی که در چند سطر نخست اثر دیده شدهاست به نظر میآید در پایان کار برای افزایش طول عمر اثر تمام نمای آن را با اندودی ناشناخته پوشاندهاند.
این نقش برجسته پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان میدهد. طول این نقش برجسته ۶ متر و عرض آن ۳٫۲۰ متر میباشد، نماد فروهر در حال پرواز بالای نقش دیده میشود. داریوش دست راستش را به نشانه ستایش اهورامزدا بالا برده و پای چپش را بر سینه گئومات مغ که زیر پای او افتاده نهادهاست. شورشیان که دستهایشان از پشت و گردنشان با ریسمان به هم بسته شدهاست پشت سر هم در برابر داریوش ایستادهاند. یک نیزه دار و یک کماندار پشت سر داریوش دیده میشوند. بلندی قامت داریوش در نقش ۱۸۰ سانتیمتر، قامت نیزه دار و کماندار حدود ۱۵۰ سانتیمتر و قامت شورشیان حدود ۱۲۰ سانتیمتر است. متن و نقش بر اثر عواملی چند از جمله عوامل زمین شناختی فرسایش باران و باد رسوب مواد آلی رشد جلبک در درز سنگها و تأثیر سایر پدیدههای طبیعی فیزیکی شیمیایی و نیز تخریب به دست بشر بویژه در عصر رواج تفنگ – که از قسمتهای برجسته و نمایان تر نقش و از فاصله دور به عنوان نشانه استفاده میکردهاند – و ناآگاهیها و بی مبالاتیهای دیگر آسیب جدی دیدهاست.
اسامی کسانی که در بند کشیده شدهاند (به ترتیب از سمت داریوش) :
ردیف | نام | شناسه |
---|---|---|
۱ | آثرین | اولین یاغی شوش |
۲ | ندئیت ب ئیر | اولین یاغی بابل |
۳ | مرتی ی | دومین یاغی شوش |
۴ | فرورتیش | یاغی ماد |
۵ | چی ثرتخم | مدعی ساگارات |
۶ | وه یزدات | یاغی پارس |
۷ | ارخ | دومین یاغی بابل |
۸ | فرادا | یاغی مرو |
۹ | سکونخا | یاغی ساکاییه |
سنگ نبشته
نکتههای اصلی کتیبه بیستون از این قرار است: معرفی داریوش از زبان خود او، دودمان هخامنشی، چگونگی اعاده پادشاهی به هخامنشیان، شیوه حکومت داریوش، مرگ کمبوجیه، طغیان گئوماتا و کشته شدن او در پاییز ۵۲۲ ق م، شورش و طغیان در بسیاری از سرزمینها و سرکوبی آنها و اعاده نواحی بسیاری که از فرمانبرداری سر باز زده بودند، پیروزیهایی که در نوزده نبرد نصیب داریوش شدهاست و از جمله پیروزی مهم و دشوار بر سکاها، چگونگی استقرار آرامش و امنیت در امپراتوری پهناور، رد ادعاهای یاغیان ضدحکومت، هشدار نسبت به دروغگویی، دفاع از راستی و راستگویی، دعای نیک در حق کشور و مردم، سپاسگزاری داریوش از یاریهای اهورامزدا در غلبه بر معارضان و بازگشتن صلح، اندرز به شاهان آینده و کسانی که کتیبه بیستون را میخوانند، نام کسانی که در غلبه بر گئوماتا از داریوش پشتیبانی کردند و اشاره به انتشار متن کتیبه در سراسر قلمرو هخامنشی به خط میخی و سه زبان پارسی باستان، بابلی و عیلامی. این کتیبهها کلید کشف رمز کلیهٔ خطوط میخی گردید. به ویژه «سر هـ. رالینسون» در این موفقیت سهمی بسزا دارد.
در سالهای اخیر و درپی تصویب طرحی در سازمان میراث فرهنگی کشور به منظور حفاظت از آثار تاریخی بیستون در قالب یکی از طرحهای ملی اقداماتی برای نجات دادن مهمترین کتیبه سنگی جهان و حفاظت علمی و روشمند از آن آغاز شدهاست.
غار پَراو (= پر آب) نام غاری در کوه پراو در دوازده کیلومتری شمال شرق شهر کرمانشاه و در میان کوه طاق بستان و کوه بیستون و در جنوب منطقهای به نام میدان پراو که در ۳۰۰ متری پایین قله شیخ علیخان یا قله پراو قرار دارد، غار پرآو که بزرگترین غار عمودی دنیا و دومین اثر طبیعی ملی کرمانشاه است در سال ۱۳۸۸ توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایران به ثبت رسید.
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد غار پراو وجود دهانه آن در ارتفاع سه هزار متری از سطح دریا است که این بالاترین سطح در بین تمام غارهای دنیا میباشد.
غار پَراو در حدود دوازده کیلومتری شمال شرقی کرمانشاه، در نزدیکی روستای چالابه بر بلندای ۳۰۵۰ متری کوه پراو یکی از بلندترین قلههای (بلندترین قله استان کرمانشاه شاهو است) استان کرمانشاهان (با ارتفاع ۳۳۵۷ متر از سطح دریا) و در کنار میدان جنوبی قله کوه پراو از رشته کوه زاگرس قرار دارد.
عمق غار پراو ۷۵۱ متر و طول آن ۱۴۵۴ متر میباشد. تعداد ۲۶ حلقه چاه دارد و عمیقترین چاه، چاه ۱۶ است، به عمق ۴۲ متر به علت این که آب جاری شده در غار پراو حاصل ذوب شدن یخچالهای زیر زمینی غار پراو است و همینطور بخاطر ارتفاع بالای این غار برودت آب خیلی زیاد است. (بین ۳-۱ درجه سانتیگراد) و در هیچ کجای غار دما بالاتر از این نیست. بدنه و دیوار سنگی داخل غار بسیار خشن و متخلخل است و این باعث میشود که لباس غارنوردان در حین پیمایش سریعا پاره شود. آب سرد به لباسهای زیر و سطح بدن نفوذ میکند که دشواریهای پیمایش را زیادتر میکند .
این غار برای اولین بار در سال ۱۹۷۲ توسط یک گروه غارنورد انگلیسی تا انتها پیمایش شد. اولین تلاش جدی ایرانی ها برای پیمایش غار در سال ۱۳۶۸ توسط کانون کوهنوردان کرمانشاه انجام شد که به دلیل بارش باران و سرازیر شدن آب در غار ناتمام ماند. اما غارنوردان کانون کوهنوردان کرمانشاه بار دیگر در سال ۱۳۷۰ موفق شدند به عنوان اولین گروه ایرانی تا انتهای غار را پیمایش کنند. غار پراو با درجه سختی پیمایش «۵ دی» از دشوارگذرترین غارهای جهان به شمار میرود و تاکنون ۴ نفر از غارنوردان ایرانی با نامهای سعید امینی (سال ۱۳۷۶)، امیر احمدی، ویکتوریا کیانی راد (سال ۱۳۸۱) و خلیل عبد نیکویی (۱۳۸۷) در هنگام پیمایش این غار جان خود را از دست دادهاند.فصل بهار و تابستان بهترین موقع غارنوردی میباشد.
طاقبستان مجموعهای از سنگنگارهها و سنگنبشتههای دورهٔ ساسانی است که در شمال غربی شهر کرمانشاه در غرب ایران واقع شده است. این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته شده است و ارزش هنری و تاریخی زیادی دارد. چند صحنه تاریخی از جمله تاجگذاری خسرو پرویز، تاجگذاری اردشیر دوم، تاج گذاری شاهپور دوم و سوم و همچنین چند سنگنوشته (کتیبه) به خط پهلوی کتیبهای در آن کندهکاری شده است. وجود کوه و چشمه در این مکان، آن را به گردشگاهی روحفزا تبدیل نموده که از زمانهای دیرین تا به امروز مورد توجه بوده است.
طاقبستان در زبان بومی (کردی) طاق وه سان گفته میشود. «سان» به معنی سنگ میباشد و به این ترتیب طاقبستان طاق سنگی معنی میدهد.این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته شده است. شاهان ساسانی نخست نواحی اطراف تخت جمشید را برای تراشیدن تندیسهای خود برگزیدند، اما از زمان اردشیر دوم و شاهان پس از او طاقبستان را انتخاب کردند که در بین راه جادهٔ ابریشم قرار داشت و دارای طبیعتی سرسبز و پرآب بود.
سنگنگاۀ شکارگاه سلطنتی طاق بستان نخستین تابلوی سنگی با رعایت قاعده و اصول نقاشی در جهان به حساب میآید. به گونهای که در حجاری خسرو سوار بر شبدیز به گونهای است که گویی اثر از روی نقاشی، نقش شدهاست. همچنین در طاق بزرگ آثاری از زنان موسیقیدان به چشم میخورد که به نواختن چنگ و سازهای بادی مشغول هستند.در قسمتی دیگری از طاق بزرگ صحنهٔ شکار گراز به چشم میخورد که از نظر حرکت و نمایش از جمله شاهکارهای هنر سنگنگاری به شمار میرود.که در سبک هنری نزدیک به سبک نقاشی بر روی دیوار است.
با مطالعهٔ تحلیلی در نقشبرجستههای طاق بستان، لباس رنگارنگ سوار با سوار با نخهای زرین بافته شده و دارای سبکهای لوزی شکل و تزئین کاملا هندسی است. در صحنهٔ شکار گراز شاه لباسی در تن دارد که پارچهٔ آن مزین به نقش سیمرغ در نشانههای دایرهوار است. لباس پاروزنها نیز نقشهای نمایشی دارد. در نقش برجستهای در دیوارهٔ جانبی طاق بستان زیور تشریفاتی جامعه پادشاه که بر تخت نشسته درون شمهٔ مرکزی به روی قرصی از بلور مهر کنی شده و با انواع زردوزی و گل اندازهای تنگ هم تزئین فراوان یافته و جامههای ملتزمان و فیل سواران با نگارههای گیاهی و پرندگان دستدوزی شدهاست.
این نقش برجسته نخستین نقش برجستۀ طاق بستان است که در کنار طاق کوچک قرار دارد.در سمت راست ایوان کوچک، سنگنگارهای وجود دارد که صحنه تاج ستانی اردشیر دوم، نهمین شاه ساسانی را نشان میدهد. در این صحنه، شاه ساسانی به حالت ایستاده با صورتی سه ربعی و بدنی تمام رخ در مرکز صحنه نقش شده که دست چپ را بر روی قبضه شمشیر گذاشته و با دست راست حلقه روبان داری را از زرتشت میگیرد.زیر پای اردشیر دوم، ژولیان امپراتور روم که در جنگ اسیر شده است قرار دارد. شاه ساسانی چشمانی درشت و ابروانی برجسته دارد. ریش او مجعد و موهای سرش به صورت انبوه بر روی شانهها آویخته شدهاست. وی گوشوارهای بر گوش و گردنبندی در گردن و دستبندی در مچ دارد. گوشواره او به شکل حلقه مدوری است که گوی کوچکی به آن آویزان است. گردنبند او نیز شامل یک ردیف مهرههای مرواریدی درشت است.
مهمترین اثر در طاقبستان، طاق بزرگ با سنگنگاره تاجگذاری خسرو پرویز است که دارای ایوانی با فضای مستطیل به عرض ۷ متر و ۸۵ سانتیمتر، ارتفاع ۱۱ متر و ۹۰ سانتیمتر و عمق ۷ متر و ۶۵ سانتیمتر استکه در کنارهٔ ورودی طاق، سنگنگارهای از فرشتگان بالدار، درخت زندگی، مجالس شکار گراز و شکار مرغان و ماهیان در مرداب و نقشهای فیل، اسب و قایق میباشد که حاکی از مراسم بزم و شادی است.
در زیر نقش تاجگذاری خسرو پرویز سواری زرهپوش سوار بر اسب قرار دارد.
در این تصویر شاه در میان و در سمت راست وی فروهرقرار دارد. فروهر تاجی کنگرهدار بر سر دارد و حلقه فر ایزدی را به شاه میدهد. لباس شاه و نگاره فروهر تا حدی یکسان است. هر دوی آنها شلواری چیندار به پا دارند که توسط بندی به مچ پایشان چسبیده است. همچنین هر دو دارای کمربند و دستبند هستند. درسمت چپ شاه، میترا قرار دارد.
در سترگترین طاق، سه تندیس مشاهده میشود. شاه در میان، فروهر در سوی راست وی، که مانند تاجگذاری اردشیر دوم است و آناهیتا در سوی چپ شاه. آناهیتا ایزدبانوی آبهاست و نمود خرمی و سرسبزی.
طاق کوچک در میان سنگ نگاره تاج گذاری اردشیر دوم و طاق بزرگ قرار دارد که دارای فضای مستطیل شکل به عرض ۵ متر و ۸۰ سانتیمتر و ارتفاع ۵ متر و ۳۰ سانتیمتر استو مراسم تاج گذاری شاهپور دوم و سوم را به تصویر میکشد، این طاق دارای دو نقش در بالای دیوارهٔ طاق و دو کتیبهاست. این کتیبهها به خط پهلوی کتیبهای هستند و برگردان آن به فارسی چنین است:
برگردان سنگ نبشتۀ شاهپور دوم (۹ سطر در پهلوی) |
برگردان سنگ نبشتۀ شاهپور سوم (۱۳ سطر در پهلوی) |
در بالای نقش برجسته محمد علی میرزا ، متاسفانه در زمان قاجار دستکاریهائی صورت گرفته و تصاویری را حجاری کردهاند که لطمه فراوانی به طاقبستان وارد کرده است. تصویر یک حاکم خود خواه در زمان قاجار که خواسته است از خود زیر این طاق یادگاری گذاشته باشد.
این حجاری مجسمه محمد علی میرزا پسر فتحعلی شاه قاجار را نشان می دهد. تصویر چنان نامناسب و بیارزش است که حتی ناصرالدین شاه در سفرنامه خود در این باب چنین نوشته است:
« | بالای این صفحه آغاغنی، خواجه پاشی محمد علی میرزای مرحوم، که از طوالش گیلان بوده، زحمت کشیدن صورت مرحوم شاهزاده را نشسته و حشمت الدوله پسرش و پسر کوچکتر را داده است حجاری نموده . خود آغاغنی را هم با هیات مکروه ایستاده در جلوی شاهزاده نقش کرده اند . طوری به او بیفتاده که واقعا مهوع است و طاق را ضایع کرده است و بسکه بد حجاری شده روی اشکال را رنگ آمیزی کرده اند . الحق مایه تضییع طاق شده است | » |
تا سال ۱۳۴۲ بنایی مربوط به دوران قاجار در اطراف طاق بستان وجود داشت که به عمارت مسعودیه معروف بود که توسط امام قلی میرزا عمادالدوله ساخته شده بود که به منظور نمایان ساختن آثار باستانی و آزادسازی چشمۀ آناهیتا تخریب شد.
به دلیل حرکت زمین در این منطقه بر دیوارههای طاق بزرگ و طاق کوچک ترک هایی ایجاد شده است که به مرور زمان و با تجمع خزهها بر دیوارههای آن باعث محو شدن بخشی از نقوش این طاقها شده است و این روند با نفوذ آب به داخل ترکها تشدید شده باعث شده باستان شناسان به فکر مرمت این بنا باشند.
شماره ثبت ملی ۱۴۸ تاریخ ثبت ۱۰/۱۰/۱۳۱۵
دخمههای دربند در بدنه کوه شوق علی واقع در شمال شهر صحنه و سمت راست آب دربند حجاری شده اند. این گوردخمهها در بین اهالی محل به قبر کیکاوس، فرهاد تراش و گور شیرین و فرهاد معروف است.
در ارتفاعی که بیش از پنجاه متر از سطح رودخانه فاصله دارد، محلی به طول چهارده و نیم و ارتفاع یازده متر تراشیده اند و در آن دخمه بزرگتر را ساخته اند که درگاه آن رو به جنوب است. در جلوی گوردخمه، فضای ایوان مانندی ایجاد کرده اند. در جلوی این ایوان، صفه ای در صخره تراشیده اند. در دو طرف ایوان دو ستون سنگی وجود داشته که تنها پایه و بخشی از ساقه آن بر جای مانده است. بر اساس بخشهای باقی مانده، پایه ستونها به شکل زنگوله برگشته است. بدنیه این پایه ستونها دارای شیارهایی شبیه به پایه ستونهای دوره هخامنشی است. در نمای بالا ورودی آرامگاه، تصویر خورشید بال داری حجاری شده است. در این گوردخمه بعد از ایوان ستون دار، ورودی دخمه قرار دارد که به اتاقی به ابعاد ۳×۲۰/۳ متر و ارتفاع ۴۵/۲ متر منتهی می شود. در هر یک از اضلاع شرقی و غربی این اتاق، سکوی ایجاد شده است. بر روی هر یک از این سکوها، قبری به طول ۱۵/۲ متر و عرض ۸۲ سانتیمتر کنده شده است.
در میان دو سکو، مدخل مستطیل شکلی وجود دارد که به اتاق زیرین مرتبط می شود. در داخل این اتاق، قبری در داخل سنگ کنده شده است. در کنار این قبر نیز سکویی دیده می شود. در دیوار شمالی این اتاق، دو طاقچه کوچک جهت قرار دادن نذورات و هدایا کنده شده است. با توجه به شکل پایه ستون، نوع تراش و سقف اتاق زیرین به نظر می رسد که این گوردخمه نیز متعلق به دوره هخامنشی است.
به فاصله یک صدمتری از گوردخمه بزرگ، گوردخمه دیگری وجود دارد که جهت آن به طرف شرق است. با توجه به این که نوع تراش این گوردخمه شبیه گوردخمه بزرگتر است، بنابراین می توان گفت که این دو دخمه هم زمان ساخته شده اند.
نام خانه ای تاریخی در شهر کرمانشاه است، مالک این خانه خواجه باروخ از تجار کلیمی کرمانشاه بوده و در زمان ناصر الدین شاه ساخته شدهاست .این خانه در بخش یهودی نشین محله قدیمی فیض آباد کرمانشاه واقع شدهاست و دارای ویژگیهای خانههای درونگرای ایرانی است. یعنی خانه از طریق هشتی به حیاط بیرونی و با عبور از دالانی سراسری به حیاط اندرونی متصل میشود.
اتاقهای مسکونی اطراف حیاط اندرونی قرار گرفتهاند. ستونهای آجری در نمای ایوانهای این بنای زیبا به کار رفتهاند. این ستونهادارای سرستونهای آجری به صورت پلهای و مقرنس هستند. این خانه از معدود خانههای قاجاریه دارای حمام کرمانشاه است. این خانه امروزه به نام خانه رنده کش که آخرین مالک آن میباشد، معروف تر است
مجسمه هرکول، در کناره شاهراه شرقی-غربی جاده ابریشم یا جاده بزرگ خراسان در محوطه تاریخی بیستون نزدیک کرمانشاه از سنگ تراشیده شدهاست. در دوران اشکانیان،ورثرغنه یکی از محبوبترین خدایان بود که اغلب به صورت پیکرههای گلی و سنگی نشان داده میشد. نمونهای از این دست پیکره هرکول / ورثرغنه است که به صورت شخصی تنومند تماماً عریان و با مو و ریش مجعد در حال استراحت بروی پوست شیر نشان داده شده است.
این تندیس که بر سکویی به طول ۲/۲۰ متر به پهلوی چپ به طور نیم خیز به آرنج تکیه نموده و در دست چپ پیالهای دارد که تا نزدیک صورت نگه داشتهاست و نیز دست راستش برروی پای راست قرار گرفته و پای چپ را تکیه گاه پای دیگر نمودهاست. طول مجسمه ۱/۴۷ متر که به طور برجسته از سنگ کوه تراشیده شده و از طرف پشت به کوه متصل است. در عقب مجسمه نقوش و کتیبهای به زبان یونانی قدیم بر روی سنگ نقش شدهاست نقوش آن شامل درخت زیتونی است که از شاخه آن کماندان و تیردانی آویزان شدهاست. در کنار این درخت گرز مخروطی شکل گره داری حجاری شده که برجستگی آن نسبت به سایر نقوش بیشتراست. کتیبه به خط یونانی قدیم در هفت سطر بر روی لوحی به ابعاد ۳۳ × ۴۳ سانتیمتر که نمای آن به شکل معابد یونانی ساخته شده نوشتهاند.
زمان ساخت مجسمه سال ۱۵۳ ق.م تعیین میشود این تاریخ با اواسط سلطنت مهرداد اول اشکانی (اشک نهم ۱۳۶-۱۷۴ ق.م) منطبق میباشد. در زیر تنه هرکول نقش شیری دیده میشود که درازای آن از سر تا دم ۲۰۰ سانتیمتر و بلندی دم آن ۱۱۴ سانتیمتر است.
سراب نیلوفر یکی از جاذبه های طبیعی و گردشگری استان کرمانشاه است. این سراب زیبا در ۲۴ کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه و در ابتدای منطقه سنجابی واقع شده است. این سراب به صورت استخر وسیعی مملو از گلهای نیلوفر است که غنچه ها و برگهای این گلها سر از آب برآورده و سطح وسیعی از سراب را پوشانده است.
سراب زیبای نیلوفر دارای چند چشمه جوشان است که آب این سراب را تامین می کند. این سراب زیبا در فصول مختلف سال پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است.
نیایشگاه آناهیتا بنای تاریخی که امروزه در شهر کنگاور واقع شدهاست. کنگاور در میانه راه امروزی همدان کرمانشاه و بر سر راه تاریخی هگمتانه تیسفون قرار گرفتهاست. این بنا با ۶/۴ هکتار وسعت، بر پشته صخرهای و مشرف به دشت گنگاور ساخته شدهاست. آناهیتا فرشته و نگهبان آب و فراوانی و زیبایی و باروری در نزد ایرانیان دارای مقام بلند و ارجمندی بودهاست. این بنا دارای ۲۲۰ متر درازا و ۲۱۰ متر پهنا و کلفتی دیوار محیطی آن به ۵/۱۸ متر میرسد.فراز این اثر تاریخی ردیفی از ستونهای سنگی بر پا بوده که بلندای هر ستون ۵۴/۲ متر است. وردی بنا به وسیله پلکان دو طرفه در جبههٔ جنوبی تعبیه شده و در جبههٔ شمال خاوری پلکان یک طرفه راه دسترسی به این مکان را ممکن ساختهاست. معدن سنگ چهل مران در ۲ کیلومتری باختر این بنا قرار دارد و اکنون سنگهای نیمه تراش میان ستون و سنگهای نما در سطوح معدن از همان زمان باقی ماندهاست. قدمت این بنا را به دورهٔ اشکانی و ساسانی نسبت داده، نشانهها و واژههای دوره ساسانی بر روی سنگها حک گردیدهاست.
سبک معماری بنا شیوه پارتی است.
در تابستان سال ۱۳۴۷ برای نخستین بار هیئتی در تپهٔ ناهید کنگاور به کاوشهای باستانشناسی پرداخت. پس از بررسیهای اولیه مشخص شد که از مجموع تپه، تقریباً حدود پنجاه و سه هزار متر مربع به بنای تاریخی اختصاص دارد که به جز چند سر ستون شکسته و تعدادی حجاریهای پراکنده در کنار کورههای آهک پزی که چند سال قبل از آن تعطیل شده بود چیز دیگری مشهود نیست، با این حساب مجموعهٔ معماری در زیر محلهها مدفون بود. اعضای هیئت عکس هوایی کنگاور را که در سال ۱۹۳۲ میلادی به وسیلهٔ آقای اریخ اشمیت تهیه شده بود، پس از تعبیر و تفسیر و یافتن گرته و اثری از امتداد ابهام آمیز دیوار و صفهٔ تاریخی مدفون، مورد استفاده قرار داد و موفق گردید بخشی از دیوار شرقی را در آن تشخیص داده و پس از کاوش، آن قسمت از صفه را از خاک ایام آزاد نماید. (این فصل سه ماه طول کشید.)
کاوش از ناحیه آزاد محله، از شصت متری منتهی الیه جنوب شرقی تپه، در شش ترانشهٔ ده متری آغاز گردید. در این محوطه که قبلاً هیچ اثری در روی خاک قابل رویت نبود، دفعتاً پس از چند روز حفاری، حجاریهای فراوانی چهره از حجاب خاک گشود و عرض و طول خود را عیان ساخت. در هر ترانشه پس از سه ماه کار و فعالیت دو ستون قطور و منضمات آنها که عبارت از ته ستون، سرستون، گیلویی و حجاریهای نمای دیوار بود رخ نموده و در این شصت متر طول، دوازده ستون سالم و چند تایی شکسته از خاک بیرون آورده شد. از دوازده ستون، نه ستون سالم سه ستون نیمه سالم و به همین ترتیب اجزاء دیگر.
در این مرحله توانسته بودند ضخامت دیوار ستون دار، تعداد ستونها، فواصل آنها از یکدیگر، قطر، پیرامون و سایر ابعاد و اندازهها را به طور نه چندان دقیق ولی در هر حال فارغ از تصور و تخیل تعیین نموده و با تهیهٔ تعدادی عکس، سند و اشیاء کشف شده از جمله چندین تابوت سفالین و گوشوارههای طلا و سکههایی از دوران تاریخی که در زیر سر اجساد، داخل تابوتها و مقبرهها یافت شده بودند، در مجموع گزارش نسبتاً قانع کنندهای را فراهم آورند که بر اساس واقعیات تنظیم شده بود.
سپس امر خرید و کار تخریب و زدودن خانهها، مساکن، محلهها، معابر و دکاکین قریهای که کاملاً روی معماری تاریخی«نیایشگاه آناهیتاً را پوشانده و در بین مردم منطقه به محلهٔ «گچ کن» معروف بود، وارد مراحل عملی و جدی گردید و پا به پای آن کاوشهای باستانشناسی نیز ادامه یافت.
کمکم و در فصول مختلف پژوهش و بررسی، مردم قریهٔ گچ کن در خانههای جدید ماوی گزیدند و بیغولههای خشت و گلی تخریب و عملیات شناسایی و کاوش ادامه داده شد تا بالاخره مساحتی بالغ بر پنجاه و پنج هزار متر مربع به طور کلی تخلیه و بنای تاریخی و حریم آن کاملاً معین و مشخص گردید.
با آغاز فعالیتهای هیأت کاوش نیایشگاه آناهیتا در سال ۱۳۴۷ و پس از خرید و تخریب منازل مسکونی بالای تپه و اطراف آن نقشه و موقعیت مکانی این بنای تاریخی تهیه گردید. بنای معروف به نیایشگاه آناهیتا در مرکز شهر کنگاور و بر سر راه امروزی همدان – کرمانشاه واقع شدهاست. این بنا بروی تپه طبیعی با حداکثر ارتفاع۳۲ متر نسبت به زمینهای اطراف ساخته شدهاست. در گوشه شمالغرب این بنا امامزاده و مسجدی برپاست.