گرچه امروزه انواع غذاهای ایرانی در استان خوزستان تهیه می شود ولی غذاهای محلی كه از مواد در دسترس و با توجه به شرايط آب و هوايی درست می شوند هنوز جايگاه خاصی دارند. برخی از عادات خوراکی مردم استان خوزستان جالب توجه اند. آن ها خوراک های تابستانی و زمستانی دارند. در تابستان از مهمانان خود با شربت آلبالو، سکنجبین و شربت زعفران پذیرایی می کنند و در زمستان، خرما و ارده به عنوان وسیله پذیرایی استفاده می شود. از لبنیات به مقدار زیاد استفاده می کنند و رنگینک از خوراک های بسیار مقوی و خوش مزه است که در هنگام صرف ناهار و شام مصرف می شود. در این استان در کنار غذاهای محلی و مخصوص استان برای مهمانان تهیه می شود ولی برخی غذاهای محلی در این استان وجود دارند که برای گردشگران جالب است. از جمله مهم ترین غذاهای محلی مردم استان خوزستان ماهی است. قلیه ماهی غذایی خوش مزه و به یاد ماندنی است که در این استان با ماهی و تمبر هندی تهیه می شود. آبگوشت متداول ترین غذای مردم شهر و روستا است.آش دوغ، آش ارده، قلقل، قلیه ماهی، کباب ماهی، ماهی شکم پر، میگو، برزنگک، دال عدسی، درشته( گمنه)، مچبوس، حمیص، خرما گرم، سیر بقله( سیر باقلا)، اوپیازی شادگان، میانگران ایذه، بامدژ اهواز، هورالعظم.

نوع بشر بدون سه عامل آب، هوا و غذا قادر به ادامه حیات نیست. با توجه به اهمیت خوراک در ادامه زندگی، انسانها در هر منطقه نوع خوراک و پخت پز خود را داشته اند. همین تفاوت جذابیتهای خاصی در هر منطقه ایجاد کرده است. بسیاری از گردشگران تنها به خاطر تجربه خوراک متفاوت از منطقه زندگی خود به مناطق دیگر جهان سفر می کنند. در  بخش مربوط به غذاهای سنتی بختیاریها و لرهای استان خوزستان با انواع خوراک های سنتی ایشان آشنا خواهید شد.

غذاهای محلی:

آو تفتالو
مواد لازم: آب، برگه زرد آلو(قیسی)، روغن، پیاز و ترشی ناردون
طرز تهیه: ابتدا برگه های زرد آلو را در ظرفی جداگانه داخل آب گذاشته تا خیس بخورند. سپس برگه ها را در ظرفی دیگر به همراه مقداری آب روی حرارت می گذارند تا پخته شود. در حین پختن، ترشی ناردون نیز به مواد اضافه می گردد. در آخر این خوراک به همراه پیاز داغ طبخ می شود.
تلیکه
مواد لازم: تره کوهی، کرفس، دوغ
طرز تهیه: ابتدا تره کوهی و کرفس را خرد کرده، در ظرفی حرارت می دهند تا خوب پخته و شیرین شود. سپس این مواد را داخل مشک ریخته و دوغ را به این مواد می افزایند. پس از بستن در مشک، آن را برای 5 الی 6 روز به حال خود رها می کنند تا سفت شده، خود را بگیرد. در نهایت با نان میل می گردد.
شله ماستی
مواد لازم: آب،ماست، برنج-، روغن و نمک
طرز تهیه: ماست را در آب محلول کرده و می جوشانند تا خوب یکدست شود. سپس به مواد، برنج نیز می افزایند تا خوب پخته شود. در پایان به این خوراک پیاز داغ نیز افزوده می شود.
کوردیم((khrdim
مواد لازم: برنج، جو، کوردیم(گیاهی کوهی)
طرز تهیه: برنج و جو را با کوردیم از شب قبل درون آب گرم قرار می دهند تا پخته شود.
گمنه(gemneh)
موا د لازم: بلغور گندم، آب و ترشی ناردن
طرز تهیه: بلغور گندم و آب را در ظرفی ریخته و حرارت می دهند تا خوب جا بیفتد، سپس مقداری ترشی ناردون برای طعم دار شدن به مواد افزوده می شود و در پایان خوراک را به همراه پیاز داغ طبخ می نمایند.
آش توله
توله نوعی گیاه با برگهای نسبتا پهن است که در پاییز و زمستان در بیشتر مناطق خوزستان می روید. برنج، نمک و روغن از مواد لازم جهت تهیه آش توله می باشد. پس از شستن و خرد کردن برگه های توله آن را در آب در حالِ جوش ریخته و نیم پز می کنند. برنج را به آن می افزایند. پس از آبکش کردن برنج، که با توله مخلوط شده است، آن را دم می کنند. به آش توله نارنج یا لیمو خشک اضافه می کنند. در بعضی مناطق مانند رداده آش توله را با دوغ و آرد تهیه می کنند. بدین صورت که توله را به جای آب در دوغ می جوشانند. در شوش توله را همراه با سیر در پیاز  داغ سرخ می کنند. از ساق توله هم برای پخت آش توله استفاده می کنند.
او باقلهo baqele
باقلای ِ خشک را می سایند، همراه  با نمک و فلفل در آب ریخته، می پزند. هنگامی که باقلا پخته شد، در آن تکه های نان ریخته و می خورند.
کشکینهkaŠkina
گندم را بلغور کرده و دوغ را می جوشانند تا سفت شود که به آن ترخینه می گویند. ترخینه را گلوله گلوله کرده، خشک می کنند. ترخینه را معمولا در تابستان می پزند تا در زمستان استفاده شود. برای پخت کشکینه، به مقدار لازم ترخینه را در پیاز سرخ می کنند.
کپهkapah-
مواد لازم: برنج، لپه، کشمش، روغن و نمک. برنج را تا زمانی که له شود می جوشانند. سپس آن را ورز می دهند و گلوله می کنند. لپه و کشمش را می پزند، به مقدار لازم در میان گلوله های برنج می گذارند و در روغن سرخ می کنند.
آش بلگ e balagšâ
مواد لازم:عدس، نخود، لوبیا، خمیر گندم، گیاهان محلی، ترشی انار و ماست.
ابتدا عدس، نخود و لوبیا را می پزند. سپس خمیر گندم را رشته رشته کرده و داخل آن می ریزند. گیاهان محلی را نیز با مقداری ماست، ترشی یا ترشی انار و مقدار لازم آب اضافه می نمایند.

معرفی یک نوع نان سنتی در ایذه(منطقه بختیاری نشین)
نان کلگkalg
نانی که از آرد بلوط تهیه شود، نان کلگ نام دارد. بلوطهای تهیه شده را پس از پوست کندن و خشک کردن در زیر نور آفتاب به وسیله آسیابهای محلی آرد نموده و آرد را داخل سبدی می ریزند و چند گونی روی آن می گذارند. سپس این ظرف را بر سر راه جریان آب قرار می دهند. با این روش تلخی آرد بلوط در مدت 4 الی 5 روز کشیده می شود. با همین آرد، خمیری فراهم شده و نان بلوط بر روی تاوه پخته می شود.

غذاهای سنتی اعراب خوزستان
انواع غذا شامل: قلیه ماهی،ماهی صُبور، ماهی شور، برنج، قوزی، میگو پلو، کُبه
انواع شیرینی شامل: لیگمات، معسل، شعث، مهلبیه، شَعریَه
معرفی چند نوع غذا
قلیه ماهی
مواد لازم: ماهی، ادویه، نمک، فلفل، پیاز، سیر، تمبر هندی، لیمون عمانی، سبزی(گشنیز و شنبلیله)گوجه یا رب گوجه
طرز تهیه: ابتدا پیاز و سیر را خرد کرده و سرخ می نمایند. سبزی خرد شده را اضافه می کنند و کمی تفت می دهند. ماهی تکه تکه  شده را به آن افزوده، سرخ می نمایند و پس از آن، تمبر هندی، لیمو عمانی، نمک و ادویه، گوجه را به مواد قبلی اضافه می کنند و تفت می دهند. در آخر مقداری آب اضافه می کنند و می گذارند تا کاملا پخته شود.
ماهی صُبور
مواد لازم: پیاز،سیر،کشمش، سبزی(گشنیز)،لیمو عمانی،دارچین، ادویه،نمک،ماهی صبور
طرز تهیه: ابتدا ماهی صبور را تمیز می کنند، سپس پیاز خرد شده را سرخ می کنند. سبزی خرد شده را به آن می افزایند و به همراه ترکیبات تفت داده شده(دارچین، نمک، ادویه و لیمو عمانی آسیاب شده و کشمش) داخل شکم ماهی می ریزند. شکم ماهی را با نخ می بندند، درون ظرفی به نام gali (سینی دسته دار)گذاشته، جهت پخت در تنور (امروزه در فر) قرار می دهند.
قوزی
گوسفندی را کشته، پوست آن را می کنند و سپس شکم آن را تمیز کرده و مخلفاتی از قبیل برنج، تخم مرغ، زعفران، هِل، مرغ، نمک و دارچین درون ِآن قرار می دهند و آن را کباب می کنند. گاهی اوقات به جای گوسفند از مرغ استفاده می کنند.
کُبّه
مواد لازم: گوشت چرخ کرده، پیاز، لپه، نخود، کشمش، دارچین، فلفل، برنج و نمک
طرزتهیه: برنج را همراه مقداری آب در ظرفی ریخته، جهت پخت روی اجاق می گذارند. پس از پخت کامل، آن را خوب له کرده، به صورت گلوله های کوچک در می آورند و درونِ گلوله های که از ترکیبات سرخ شده گوشت، پیاز، نخود، لپه، کشمش، دارچین، فلفل و نمک  تهیه شده، قرار می دهند و در روغن سرخ می کنند.
محمر-mohammar
مواد لازم: خرما، آب و برنج. خرما را داخل آب سرد ریخته، هسته های آن را جدا می کنند. سپس برنج را در آب جوش ریخته، می پزند. قبل از آنکه آب آن تمام شود خرما را اضافه می کنند و مانند شیر برنج می پزند.
َشعث
خرما را درون روغن محلی نموده و با حرارت ملایم سر می کنند.
خورشت بامیه(ماراگ بامیه)
به پیاز سرخ شده گوجه خرد شده  اضافه می کنند. مقداری گوشت قیمه شده را نیز به همراه ادویه کاری با مواد، تفت داده و بامیه های آب پز شده را نیز اضافه می کنند. معمولا برای خوشمزه تر شدن  خورشت بامیه  به آن سیر و تمرهندی نیز اضافه می کنند.

ماهی شور(اِم گََََشَت)
ابتدا ماهی شور را با کمی آب می پزند. سپس ماهی را از آب خارج کرده، تکه تکه می کنند. مقداری پیاز سرخ شده و کمی کشمش و ادویه را باهم مخلوط کرده، به پیاز می افزایند. تکه های آماده و پخته ماهی را سرخ می کنند و با مخلوط مواد حاصله تر کیب می کنند. این غذا مخصوص فصل زمستان است.

فلافل
مقداری نخود را به مدت 2 شبانه روز  می خیسانند تا نرم شود سپس آن را ریز می کنند(می کوبند). مقداری سیر له شده را با مقداری گوشت چرخ کرده و ادویه نمک و فلفل مخلوط کرده و از کمی آرد برای چسباندن مواد به یکدیگر استفاده می کنند. برای تهیه فلافل مقداری از مواد را در قالبی مخصوص می ریزند و پشت سر هم ماده گرد شده را که پس از پخت فلافل نام می گیرد در روغن می ریزند تا سرخ شود.

خلال مطبوخ
خرمای نارس یا خارک را با آب می پزند.

ِتذخانَه
این غذا با ماهی شور تهیه می شود و در واقع نوعی سوپ است. بدین ترتیب که ماهی شور را با برنج می پزند و حالت سوپ پیدا می کند.

ُخبس التمر
ابتدا هسته های خرما را خارج ساخته، آنها را خمیر می کنند و بعد خمیر خرما را با روغن مخلوط کرده و آن را روی خمیر آماده نان که صاف کرده اند مالیده و برای ِ پخت  روی تاوه قرار می دهند.

ِامفَطَّح (emfattah)
گوسفندی را ذبح نموده، آن را به چهار قسمت تقسیم می کنند. دو ران و کتف آن را  به صورت درسته در دیگ بزرگی می گذارند تا آب پز شود  و همراه برنج آن را مصرف می کنند. نان خشک را خرد کرده، با روغن و پیاز تفت می دهند.

غذاهاي محلي در منطقۀ بهبهان داراي تنوع و گستردگي فراوان مي باشند و ويژگي مهم اينكه غذاهاي سنتي هنوز يكي از اركان مهم تغذيه در اين منطقه بوده و همچنان به قوت خود باقي هستند.
انواع غذاهای سنتی شامل: اوانوري owanori (آب انار)، ابوقله owboqle(آب باقلا)، آبگوشت، اوعدسowadas، اوماشك owmâs (آب ماش)، اوپيوزي owpiyozi (آب پياز)، گوينه gevine، اوموهي owmohi(آب ماهي)، برنج، باقلا، آش کارده، اوربنيكwrebenik
شیرینی ها و شربت ها شامل: حلواي آردگندم،حلواي آردبرنج، حلواي شيره خرما، حلواي خرما، پاليلقي، فل، نان شيريني حلواي سياه، قرصك، چوخيزورون، مسقطي،حلواي نشاء، حلواي انگشت پيچ
انواع نان شامل: نان تيري، نان بلبل balbal، بلبل كلخنگي balbalekalxongi، شل شلوšolšolu، تودون tavdun
معرفی چند نوع غذای سنتی
اوانوري owanori (آب انار)
انار را دانه نموده در آب مي جوشانند و در آب آن نان ريز نموده صرف مي كنند. اين غذا در روستاهاي بررسي شده صرف مي گردد.
ابوقله owboqle(آب باقلا)
باقلاي پوست كنده را مي جوشانند تا كاملاً له شود بعد به آن پياز سرخ كرده، روغن و ادويه اضافه مي كنند سپس در آن نان خورد كرده به صورت تريد ميل مي نمايند.
اوپيوزي owpiyozi (آب پياز)
پياز سرخ كرده را با ادويه و آرد بو داده به صورت مايع رقيقي در آورده در آن نان خورد كرده مي خورند.
گوينه gevine
گندم را خورد نموده بو مي دهند بعد مثل برنج دم مي كنند و همراه با ماست مي خورند.
اوموهي owmohi(آب ماهي)
ماهي را پاك نموده همراه با سبزي و آرد بو داده مي جوشانند بعد نان در آب آن خورد كرده همراه با ماهي مي خورند.
آش كارده
گياهي موسوم به كارده كه برگ هاي پهن چون برگ چغندر دارد و بسيار تندمزه است را در آفتاب خشك كرده و بعد آن را با گندم نيم دانه مخلوط كرده كمي خمير مايه و مقداري كمي برنج و سير در آن ريخته روي آتش مي گذارند تا اندكي گرم شود سپس آن را از روي آتش برداشته در جاي گرمي نگه مي دارند تا ترش شود اين مايه “حره” horre يا “آش كارده” ناميده مي شود.
مقداري گندم نيم دانه و آب روي آتش مي گذارند تا جوش بيايد اين مايه را به آن اضافه مي كنند. در بهبهان اين آش را مانند حليم در مغازه ها مي فروشند. اين آش مخصوص فصل زمستان است.
اوربنيكwrebenik
ربنيك دانه وحشي است شبيه به زالزالك ولي ترش تر و ريزتر آن را در آب مي جوشانند تا به طور كامل له شود بعد اين دانه ها را در آبكش مي گذارند آنقدر چنگ مي زنند تا آب ترش آن در ظرف زير آبكش جمع شود به اين آب ترش پياز داغ و خرده برنج و مقداري شكر يا شيره خرما اضافه مي نمايند آن را مي جوشانند تا پخته شود بعد در آن نان خرد نموده به صورت تريد مي خورند.اين غذا در فصل پاييز تهيه مي گردد.
شيريني ها و شربت
حلواي شيره
به همان روش حلواهاي فوق است ولي به جاي شكر از شيرۀ خرما استفاده مي شود.
پاليلقي pâlilaqi
خرما را در ظرف يا بشقاب چيده روي آن مخلوط روغن و آرد بو داده مي ريزند و بعد مصرف مي كنند.
فل fel
خرما را با كنجد مخلوط نموده تا خرما و كنجد كاملاً با هم مخلوط شوند و به صورت خمير درآيد.
نان شيريني
آرد، شكر و زردچوبه را مخلوط نموده به مانند نان شيري روي صفحه فلزي مي پزند، اين شيريني به صورت خشك مصرف مي شود.
حلواي سه halvâyese
ارده را در ديگ ريخته با دستگاه آن قدر به هم مي زنند تا تفاله آن جدا شود تفاله آن همان حلواي سه يا حلواي سياه است كه آن را با خرما مي خورند.
حلواي نشاء
ابتدا گندم را سه روز در آب گذاشته تا كاملاً خيس بخورد و باد كند و آب آنرا مرتب عوض مي كنند بعد آن را با چرخ يا دست له مي نمايند. سپس آن را در آبكش گذاشته مي شويند تا تنها تفاله در آبكش بماند زير آبكش نيز ديگ  مي گذارند تا شيره گندم در آن بريزد سپس شيره گندم را در سيني هاي بزرگ ريخته تا نشاسته محلول ته نشين شود بعد آب زلال روي آن مي ريزند. محلول را در آفتاب مي گذارند تا كاملاً خشك شود در اين وقت نشاسته گندم به صورت كلوخه هاي كوچك سفيد رنگ در مي آيد. مقداري از اين نشاسته را در كاسه اي آب حل كرده روغن نيز در ظرفي ريخته گرم مي كنند. محلول آب و نشاسته را در روغن ريخته و شكر نيز به آن اضافه مي¬كنند.
در مرحله بعد هل و گلاب اضافه مي شود. حرارت زير آن را ملايم نموده با  قاشق یا  كفگير آن قدر آن را به هم مي زنند تا به صورت دانه هاي ريز درآيد در اين وقت حلواي نشاسته گندم آماده است.
انواع نان
نان تيري
اين نان بدون خمير مايه است. خمير آن را روي صفحه اي مدور چوبي به نام خونچك   xončakبا تيري چوبي پهن مي كنند و روي صفحه اي مدور فلزي موسوم به توه toveh كه روي آتش قرار دارد مي اندازند تا بپزد. اين نان به صورت خشك نگهداري مي شود. هنگام مصرف اندكي آب به آن مي زنند تا نرم شود معمولاً اين نان را براي مدت 2 الي 3 هفته مصرف مي پزند.
بلبل كلخنگي balbalekalxongi
اين نان به همان روش بلبل درست مي شود با اين تفاوت كه در خمير آن كلخنگ كه نوعي دانه شبيه به دانه درخت بن ولي نرم و چرب مي باشد اضافه مي نمايند.
شل شلوšolšolu
خميري را به صورت كاملاً رقيق درمي آورند داخل آن مقداري دانه انار مي ريزند و قدري نيز پياز در آن رنده مي كنند بعد آن را به مانند نان بلبل روي توه به صورت مايع مي ريزند. به اين صورت نان نرمي به دست مي آيد كه گاهي به عنوان غذا به تنهائي مصرف مي شود.

اقوام و زبان: اعراب، عمله‌ها ، بختیاری‌ها، بالاگریوه‌ها و کولی‌ها از اقوام ساکن در استان هستند. لری، فارسی با لهجه‌های دزفولی، شوشتری، بهبهانی، آبادانی و خرمشهری (لهجه شهرنشینان) و عربی از زبان‌های رایج در خوزستان هستند.