استان تهران با 18909 كيلومترمربع مساحت و 2/1 درصد مساحت كل كشور ايران از آن جهت از ديگر استانهاي كشور متمايز است كه به عنوان مركزيت سياسي جمهوري اسلامي ايران در آن مستقر است. ولي استان و شهر تهران برخلاف آنچه كه تصور ميشود علاوه بر محوريت سياسي كه ويژگي آن محسوب ميشود داراي ابعاد مختلفي همچون ساير استانهاي ايران و همه شهرها و استانهاي كشورهاي دنيا است. استاني با 13 شهرستان شهريار، رباط كريم، كرج، ساوجبلاغ، نظرآباد، ورامين، اسلامشهر، شميرانات، ري، دماوند، فيروزكوه، پاكدشت و تهران و 43 شهر و 1358 آبادي داراي سكنه را از دو جنبه بايد شناخت. تهران قديم كه پشتوانه و هويت فرهنگي مردم و ساكنان آن است و تهران جديد كه ويژگيهاي خاص اعم از مثبت و منفي خود را در ميان ساير استانهاي كشور دارد.
تهران: تهران پایتخت ایران به عنوان پر جمعیتترین شهر كشور، از نظر مساحت شهرنشینی نه تنها در ایران بلكه در دنیا جزو بزرگترین شهرها میباشد كه از آن به عنوان ابر شهر ياد میكنند.
مذهب:
منطقه تاریخی ری به علت موقعیت خاص جغرافیایی، محل برخورد اندیشه ها و عقاید و باورهای گوناگون مذهبی بوده است، زیرا با قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم که شرقی ترین تا غربی ترین نقطه جهان آن روزگار را به هم پیوند می داد، هر نوع دیانتی از این دیار گذر می کرد و در نتیجه، ناآشنایی و بیگانگی پدید نمی آمد. آثار پیدا شده از عهد قدیم در ری و پهنه تهران بزرگ و نیز نوشته های مورخان گذشته نشان دهنده اعتقادات مزداپرستی و زردتشتی گری ساکنان منطقه و آداب و رسوم رایج در میان آنها است. یهودیان بسیاری به دلیل اجتماعی و اقتصادی و نیز به سبب قرار گرفتن ری در مسیر راه ابریشم در این شهر سکونت داشته و دارای کنیسه ها و محلات و دکان های خاص خود بوند. همچنین نشانه هایی از سکونت مسیحیان و به احتمال نسطوریان در منطقه موجود است. با ظهور اسلام و فتح ری در سال 22 ه.ق اندک اندک مردم منطقه به دیانت اسلام گرایش یافتند و از همان آغاز با پیدایش فرق و مذاهب گوناگون در اسلام، شیعه و سنی در کنار هم زندگی کرده اند. مذهب منطقه تاریخی ری به علت موقعیت خاص جغرافیایی، محل برخورد اندیشه ها و عقاید و باورهای گوناگون مذهبی بوده است، زیرا با قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم که شرقی ترین تا غربی ترین نقطه جهان آن روزگار را به هم پیوند می داد، هر نوع دیانتی از این دیار گذر می کرد و در نتیجه، ناآشنایی و بیگانگی پدید نمی آمد. آثار پیدا شده از عهد قدیم در ری و پهنه تهران بزرگ و نیز نوشته های مورخان گذشته نشان دهنده اعتقادات مزداپرستی و زردتشتی گری ساکنان منطقه و آداب و رسوم رایج در میان آنها است. یهودیان بسیاری به دلیل اجتماعی و اقتصادی و نیز به سبب قرار گرفتن ری در مسیر راه ابریشم در این شهر سکونت داشته و دارای کنیسه ها و محلات و دکان های خاص خود بوند. همچنین نشانه هایی از سکونت مسیحیان و به احتمال نسطوریان در منطقه موجود است. با ظهور اسلام و فتح ری در سال 22 ه.ق اندک اندک مردم منطقه به دیانت اسلام گرایش یافتند و از همان آغاز با پیدایش فرق و مذاهب گوناگون در اسلام، شیعه و سنی در کنار هم زندگی کرده اند.
نژاد:
تمدن هایی که در حوزه استان تهران از دیرباز وجود داشته اند نشانه هایی از سکونت و پیدایش تمدن های این منطقه رانشان می دهند. در این میان «چشمه علی» ری که مربوط به 6200 سال قبل است، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. گروهی که بیش از 6000 سال پیش در این حوزه ساکن بودند از اولین اقوام و نژادهای بومی منطقه محسوب می شوند. تمدنی که توسط این اقوام در چشمه علی ری متولد شد و رشد کرد بسیار قدرتمند بود و با نفوذ به خارج از حوزه چشمه علی مانند ساکنان تپه سیلک، قره تپه شهریار، موشلان تپه اسماعیل آباد، تپه حصار دامغان و تپه آنو و نمازگاه در ترکستان و شرق ایران تا بلوچستان، کم کم توانست بر دیگر اقوام تاثیر گذارد و آنها را جذب قدرت و عظمت خود نماید. این گروه از ساکنان اولیه و اصلی استان تهران به شمار می روند که بعدها به شکل های گوناگون در تپه دروس، قیطریه و بسیاری از نقاط استان تهران پراکنده شدند.