بر اساس آخرين وضعيت تقسيمات كشوری در آذرماه 1380, استان قزوين دارای 4 شهرستان (قزوين، آبيك، تاكستان، بوئين زهرا) 17 شهر ( قزوين، اقباليه، محمديه، الوند، محمود آباد نمونه، آبيك، رازميان، معلم كلايه، تاكستان، اسفرورين، ضياء آباد، خرمدشت، آوج، شال، دانسفهان، آبگرم و بوئين زهرا) است، 18 بخش، 44 دهستان و 1593 آبادی مي باشد كه 931 آبادی آن داراي سكنه و 612 آبادی آن خالی از سكنه است. اتوبانهای تهران-كرج-قزوين و قزوين-زنجان، اين استان را به استانهاي شمال، غرب و تهران متصل مي كند. راه آهن شمال غرب كشور نيز از قزوين عبور مي كند. جاده ی ترانزيتيی و بسيار با اهميت ايران-اروپا و تهران-اصفهان-شيراز نيز از داخل شهر قزوين عبور مي كنند.

استان قزوين از سمت شمال به استانهای مازندران و گيلان، ازغرب به استانهای زنجان و همدان، از جنوب به استان مركزی و از سمت شرق به استان تهران محدود است. قسمت شمالی و غربی استان كوهستانی و جنوب و جنوب شرقي آن را دشت قزوين تشكيل مي دهد. مساحت استان قزوين برابر با 15820 كيلومتر مربع بوده كه تقريباً 1 % از مساحت كل كشور را شامل مي شود.
استان قزوين دارای زمستانهای سرد و تابستانهای خنك است. ميزان بارندگی در اين استان بين 200 تا 300 ميليمتر در سال در نوسان است.

زبانهای رايج در منطقه عبارتند ازفارسی، تاتی، مراغی، كردی، لری، تركی و رمانلوئی. زبان رايج شهر قزوين و نيز اكثر اهالی ساكن در بخشهای شرقي استان فارسی مي باشد كه درمحلات بافت قديم شهر با سه گويش راری، مغلواكی و گوی ميدانی در ميان مردم متداول بوده است.
لازم به ذكر است به جز زبان مراغی كه در همه روستاهای مراغی نشين به يك شكل گويش مي شود، زبانهای ديگر به فراخور اقليم و همچنين تحت تأثير زبانهای همسايه در گويشهای متفاوت در ميان مردم جاری مي باشد. زبان شناسان زبان تاتی را از خانوادهای زبان مادی باستان به حساب مي آورند. زبان رمانلوئی زبانی است كه در چند روستای قزوين متداول است كه ساكنان آن را كولی ها تشكيل مي دهند و به اعتقاد آنها اهالی اين روستاها از ناحيه رومانی به اين مكان نقل مكان كرده اند. مثلاً زبان تاتی كه در قسمت غربی الموت رايج است، پر است از اصطلاحات زبان طبری، به خاطر اينكه آن مناطق، هم مرز با استان مازندران مي باشد. اين زبان در قسمت مشرق الموت دارای اصطلاحات گيلكي مي شود، چون در شمال آن استان گيلان واقع شده است.

قبل از ورود اسلام به اين منطقه دين آنان زرتشتی بوده است تا جايی كه گفته ميشود  بنای اوليه مساجد نخستين شهر قزوین بر روي آتشكده ساخته شده است. بعد از اسلام تا زمان ورود صفويه به قزوين مذهب سنی در شهر، مذهب غالب بوده  ولي با آغاز حكومت صفوی مذهب شيعه در قزوين به سرعت روبه گسترش نهاد و امروزه  مذهب مردم قزوين شيعه دوازده امامی می باشد.
در حال حاضر چند خانواده آشوری، ارمنی و زردشتی نيز در قزوين ساكن مي باشند كه در گذشته تعداد آنها بيشتر بوده تا جایی كه آنها در قزوين داراي سه كليسا بودند.