استان ایلام مشتمل بر هفت شهرستان، ۱۷ بخش، ۱۵ شهر، ۳۶ دهستان و ۷۵۳ آبادی دارای سکنه بوده است. شهرستانهای ایلام عبارتند از آبدانان، ایلام، ایوان، دره شهر، دهلران، شیروان چرداول و مهران.
ایلام: به مرکزیت شهر ایلام و در سال ۱۳۰۸ شمسی در خاور و شمال خاوری ده بالا و در منطقهای که حسین آباد (منسوب به حسین قلی خان والی) نامیده میشد و در جوار ساختمانهای به جا مانده از والی، بنا گردید و با به توجه به سابقهی تاریخی منطقه و تصویب فرهنگستان ایران، ایلام نامیده شد.دیوارههای سنگی و دامنههای جنگلی کوههای مانشت، سیوان، شلم و سیاه کوه، به شکل دژی وسیع شهر و دشتهای اطراف آن را برگرفته ،در مرکز جغرافیایی استان قرار نگرفته است. از این رو، موقعیت آن تا حدودی که اهمیت ارتباطی و تجارتی آن را محدود میکند، به طوریکه محصولات بخشها و روستاهای دور دست به استانهای دیگر صادر میشود.اما ایجاد شبکهی راهها و اتصال مراکز شهری به ایلام مخصوصاً نزدیکی با مرز با وجود آب و هوایی نسبتاً مناسب و مساعد، مرکزیت سیاسی، وجود مؤسسات رفاهی و… به آن موقعیتی ویژه، داده است. بخش مرکزی ایلام دارای دهستانهای میشخاص و حومه ۳۶ روستاست. توتون از مهمترین محصولات دهستان میش خاص است. چوار، یکی از بخشهای شهرستان ایلام در ۱۸ کیلومتری شهر ایلام و بر سر راه اصلی ایلام – ایوان – اسلام آباد غرب قرار گرفته است.
![]() |
سیروان:در حوزه شمالی استان ایلام و شمال شرقی شهر ایلام در دامنه های اطراف و لایه های زیرین سرابکلان واقع در شهرستان شیروان چرداول به صورت نیمه مدفون با بقایای آثار معماری ارزشمند قرار دارد. این شهر از جمله مراکز زیست محیطی باستانی است که در دوره های میانکوهی زاگرس واقع شده است.وجود آب فراوان و چشمه های جوشان و رودخانه خروشان در این شهر یادآور همزادی توأمان آب و آبادی در ایران و تلفیق معماری خاص و با شکوه با آب- مظهر پاکی و زایش و زندگی است. آنگونه که در فیروز آباد فارس وطاق بستان کرمانشاه و تخت سلیمان در آذربایجان غربی نیز دیده می شود سنت استفاده از سنگ و ملات، ساروج و گچ طبیعی یادآور شیوه های معماری قلعه دختر فارس و شهر تاریخی سیمره در دره شهر است. این امر به قول دمرگان باستان شناس فرانسوی مبنایی بر ساسانی بودن این شهر است. سنتی که تا سده های سوم و چهارم قرون اولیه اسلامی در دره های میانکوهی زاگرس حفظ شده است. این شهر در دوران شکوه و عظمت خود مرکز ایالت ماسبذان از شهرهای مهم و آباد ایران دوره ساسانی بوده و وجود پلها و راه ها و محوطه ها و قلاع و سکونت گاه های باستانی در این مجموعه سنگی( هیزدرهhiadar)مشرف بر شیروان مله گه ون است.
![]() |