صنايع دستي اصفهان

شهرستان های اصفهان و کاشان دو قطب بزرگ و با اهميت صنايع دستی استان به شمارمی آيند که بيش ترين وزنه صنايع دستی ناحيه را به سمت خود متمايل نموده اند. صنايع دستی شهرستان اصفهان و صنايع دستی شهرستان کاشان شامل دست ساخت های زيادی می شوند که مهم ترين آن ها قالی بافی، قلم زنی، خاتم سازی، مينياتور، ميناكاری، قلم كاری، كاشی سازی و کاشی کاری، انواع رودوزی ها (قلاب دوزی، سوزن دوزی، مليله دوزی، چشمه دوزی و ژوردوزی)، فيروزه کوبی، منبت كاری، گلاب گيری و سفالگری هستند.
سيم كشی، زری كشی، زری بافی، گلابتون دوزی، پولک دوزی، زنجيره بافی، قالی بافی و نساجی از صنايع رايج دستی اصفهان است. اين صنايع در عهد شاهان صفوی رونق فراوان داشت.
نقش دوزی، ترمه دوزی، زری دوزی، اشک دوزی، تکه دوزی، لندره دوزی، خاتمی، گلابتون دوزی، ده يک دوزی، نقده دوزی، مرواريد دوزی، سرمه دوزی، ابريشم دوزی، مرواريد دوزی، نقاشی، نقره كاری، تذهيب و تحرير انواع كتاب قرآن، نقاشی روی صدف، نمدمالی، خراطی، سيم كشی و زركشی، پولک دوزی، زنجيره بافی، نساجی، پاپيه ماشه، پوست دوزی، گيوه دوزی، عبابافی، گليم بافی، بافت خورجين، مخمل بافی، سكه دوزی، ورشوسازی، مليله بافی، نقش دوزی، زنار دوزی(اريب دوزی)، مضاعف دوزی، شرابه دوزی، اشک دوزی، مخمل دوزی، تکه دوزی، لندره دوزی، تار دوزی، يراق دوزی، سکمه دوزی، شيشه گری، ابريشم دوزی، کتيبه دوزی، مسگری، چاپ پارچه و شرفه دوزی.

قلم کار: قلم كاری و نقاشی روی پارچه از دوران مغول در ايران به وجود آمده است.

شعربافی: شعربافی بافته با ارزشی است که دستگاه آن يک دستگاه عمودی است و شكل بافت آن همان شكل رد كردن پود از ضرب تارهاست. بافته اين دستگاه بسيار سبک، ظريف و دقيق است و شعربافی يكی از پر مشقت‌ ترين كارهاست.

زری بافی: اصفهان يكی از بزرگ ترين مناطق زری بافی است. زری بافی هنری است که از پارچه‌های زربفت تشکیل شده و پارچه‌ای است كه پودهای آن طلاست.

كرباس بافی: اين نوع پارچه ساده در روستای كرد‌آباد اصفهان بافته می ‌شود و تمام دستگاه‌ها ماشينی هستند.

لنگ‌بافی: بافته هنری دیگری است که هم اکنون بسيار كم در اصفهان بافته می ‌شود.

چادر شب: يكی ديگر از پارچه‌های سنتی رایج در اصفهان است كه هم اکنون به علت گرانی مواد اوليه دستگاه سنتی جمع‌آوری شده و کم تر بافته می شود.

زری دوزی: عمل زری دوزی معمولاً بر روی پارچه تور و توسط نخ ابريشمی رنگ خام و رنگ طلايی دوخته می ‌شود و به اين عمل دوختن زری يا زربفت كردن می ‌نامند.

سرمه‌دوزی: سرمه در لغت سنگی است براق كه می سایند و سوده آن را به چشم می كشند و بهترين آن سرمه اصفهان است.

نقره دوزی: نقره دوزی يكی ازعوامل تزيين پارچه است كه دوخت با استفاده از نخ‌های فلزی و نقره‌ای و طلايی پهن شده و مسطح دوخته می شود.

ده يک دوزی: به نوعی دوخت اطلاق می ‌شود كه نخ و سوزن از يک نقطه زمينه ده بار عبور داده شده و يا ده لانخ شكل گرفته به وسيله يک بست روی زمينه دوخته می شود.

گلابتون دوزی: در گلابتون دوزی پارچه بر روی دستگاه دايره مانند خاصی قرار می ‌گيرد كه توسط پيچ موجود در كنار دستگاه می توان پارچه را شل و سفت كرد و سپس با نخ زری گلابتون دوزی را آغاز می ‌كنند.

شرفه دوزی: شرفه دوزی نیز مانند گلابتون دوزی است با اين تفاوت كه ابتدا طرح را توسط نخ گلابتون بر روی كار مشخص می ز‌نند و سپس با نخ هم رنگ گلابتون آن را به پارچه می ‌دوزند.

ابريشم دوزی: به نوعی دوخت اطلاق می ‌شود كه نقش آن را نخ گلابتون به شيوه ساقه‌دوزی سوزن‌دوزی می ‌شود و بر روی انواع پارچه‌های اطلسی، مخمل تافته وساتن انجام می‌گيرد.

مخمل دوزی: به نوعی سوزن‌دوزی اطلاق می ‌شود كه بخيه‌های دوخته شده بر روی طرح پس از اتمام كار به صورت مخمل ديده می ‌شود.

شرابه دوزی: رشته و منگوله‌هایی كه از كنار و حاشيه چيزی بياويزند يا لوله‌هایی از شيشه باريک كه از داخل آن ها نخ بيرون كنند را شرابه دوزی می گویند.

اشک دوزی: دوختن مرواريدهایی است كه شكل و فرم قطره اشک را دارند و بر روی پارچه مخمل ماهوت يا ساتن بافته می‌شوند.

مضاعف دوزی: اين دوخت يكی از دوخت های رايج قفقاز بوده و امروزه در اصفهان رايج است. وقتی بخيه‌ها در دو مرحله روی هم دوخته شده و نيز رنگ های مورد استفاده از نظر تيرگی بردوخت قبلی مضاعف بوده باشد، این دوخت شکل می گیرد.

سكمه دوزی: به نوعی دوخت اطلاق می شود كه با فشار آوردن به وسيله دوخت بر روی پارچه كيفيت بافت را تغيير داده و آن را به شكل دل خواه در می‌آورند.

مليله دوزی: به دوخت هایی اطلاق می ‌شود كه با استفاده از طلا و نقره و آلياژ مختلف كه به صورت لوله‌ای در آمده‌اند، انجام می‌شود.

باتيک: رنگرزی پارچه انواع مختلفی دارد كه يكی از انواع آن باتيک نام دارد. لوازم مورد استفاده در باتيک رنگ های گياهی و شيميايی رقيق و پارافين صمغ و سقز است. درمیان بافته های داری استان اصفهان؛ قالی اهمیت و ارزش بسیار زیادی دارد. اصفهان در زمان صفويه يكی از مراكز عمده توليد قالی و فرش و بافت قالی های زربفت بوده است.

فيروزه كوبی: فيروزه كوبی يكی از صنايع دستی استان اصفهان است و جزو معدود رشته هايی است كه دارای سابقه تاريخی چندانی نيست و قدمت آن به حدود 60 سال قبل باز می گردد.

خاتم سازی: يكی از گونه های زيبا و هنرمندانه صنايع دستی اصفهان است که یادآوری آن نام اصفهان را به خاطر می آورد. اين هنر بی بديل و كم نظير در واقع هنر آرايش سطح اشيای چوبی به صورتی شبيه به موزاييک با مثلث های كوچک با طرح هايی زيبا و دلنشين است.

مينياتور و تذهيب: مينياتور و تذهيب يكی از هنرها و صنايع دستی رايج در اصفهان است كه بسياری از اصفهانی ها به طور موروثی در خانواده‌شان رواج دارد. مينياتور و تذهيب علاوه بر اين كه بر روی كاغذهای مخصوص نقش می شوند و قاب می‌شوند بر روی اشياء ‌خاصی نيز كشيده می‌شوند مثل جعبه‌های مختلف، جا قلمی‌ها و اشيای ظريف و گران قيمتی كه از عاج ساخته می‌شوند.

مينا کاری: عبارت از نقشه برجسته بر روی اشيای گوناگون است. اين صنعت از هنرهای بسيار زيبا و ظريف استان اصفهان است که مانند بسياری از هنرهای ديگر برای اولين بار در ايران به وجود آمده و سپس به ساير کشورها راه يافته است.

منبت كاری: هنر منبت کاری مشتمل بر کنده کاری و نقش برجسته بر روی چوب بر اساس نقشه ای دقيق است که نقاشان و معماران به نقشی که اندکی از زمينه خود بلند تر باشد نيز منبت می گويند.