نازک کاری
شهر سنندج، مركز توليد صنايع چوبي مانند نازككاري، معرق و منبتكاري است و مردمان آن از حدود 100سال پيش به خلق آثار هنري در اين زمينه اشتغال دارند.
در حال حاضر انواع توليدات نازككاري و كارگاههاي صنايع چوبي و سنتي به دو گروه عمده تقسيم ميشوند:
توليدات صرفاً تزييني و توليدات كاربردي.
نازك كاري چوب
ساخت فرآورده هاي چوبي و نازک کاري در سنندج سابقه طولاني دارد و محصولات چوبي اين شهر از قديم الايام خواستاران فراواني داشته، به ويژه تخته شطرنج هاي سنندج از مرغوبيت خاصي برخوردار است و در کارگاه هاي نازک کاري علاوه بر تهيه تخته شطرنج محصولهاي ديگري از قبيل قوطي سيگار و شيريني خوري و کيف زنانه و جعبه و لوازم آرايش و سيني و بشقاب و غيره توليد مي شود.
امروز کارگاه هاي خراطي کردستان بيشتر به تهيه قليان، پيپ، چپق، عصا، چوب دستي و چوب سيگاري مي پردازند.
گیوه کشی
گيوه يا «كلاش» پايافزاري راحت، مقاوم و ارزان است كه در جوامع كوچنشين، روستايي و شهرنشين مورد استفاده قرار ميگيرد. سادگي ابزار كار و در دسترس بودن مواد اوليه براي توليد آن و همچنين وجود نيروي كار در دسترس، موجب رواج پيشه گيوهكشي در كردستان به ويژه در ناحيه اورامانات شده است. مراكز عمده توليد گيوه در كردستان، آبادي اورامانات و هجيج است و در قصبه نودشه، گيوهكشي از مشاغل عمده مردمان محسوب ميشود.
کاشي کاري
صنعت کاشي کاري نيز در کردستان رونق بسياري دارد و اين صنعت از قرن سيزدهم هجري قمري به بعد رو به پيشرفت گذاشت و داخل مسجد “دارالاحسان” و مسجد “دارالامان” و خانه هاي قديمي سنندج از کاشي هاي معرق پوشيده است و هنر ساختن کاشيهاي معرق در زمان ” امان الله خان اول اردلان ” اوج گرفت و صنعت کاشي سازي در اين زمان رو به تکامل گذاشت.
منبت کاري
منبت کاري چوب در کردستان از قديم رواج داشته و درهاي چوبي در کردستان و برخي از روستاهاي آن که به جاي مانده متعلق به دوران صفوي بوده که داراي کنده کاريهاي دقيق و به صورت گل و کتيبه هاي گوناگون است.
منبت کاريهايي که بر در امامزاده ها و مشايخ انجام شده بسيار با ارزش است و امروز هم منبت کاران کرد در کردستان به کار خود ادامه مي دهند و منبت کاري رواج کامل دارد.
اکنون در سنندج معروفترين و زبردست ترين منبت کاران در کارگاه هاي خود همراه با سبکهاي جديد، که در آن ابداع و ابتکار خود را محفوظ داشته اند، مشغول به کارند.
قواره بری
از ديگر تزيينات كاربردي در بناهاي قديمي سنندج، پنجرههاي چوبي با شيشههاي رنگي است. جريان رنگ و نور در لابهلاي گرهها و چفت و بست پيچان نوارهاي چوبي، فضايي رويايي و خيالانگيز در اتاقهاي اين ساختمانها به وجود ميآورد. قدمت اروسيسازي در سنندج تقريباً به 350 سال پيش ميرسد و نمونههاي موجود بر مهارت كمنظير استادكاران سنندجي در اين هنر، مهر تأييد ميگذارد.