| محمد کاظم آخوند خراسانی عالم امامی و محقق برجسته مشهدی (1255- 1329). آخوند خراسانی به علت نوآوریهایش در علم اصول شهرت عظیمی کسب کرد. گروه کثیری از علما و مراجع بعدی از مکتب درس او بهره مند بودند. آثار : 1) کفایه الاصول در اصول فقه 2) الاجتهاد و التقلید 3) حاشیه بر اسفار ملا صدرا 4) حاشیه بر رسائل شیخ مرتضی انصاری |
شیخ الرئیس ابوعلی سینا متولد افشنه در بخارا عالم در منطق، هندسه، نجوم، طب و علوم طبیعی و مابعد الطبیعه، موسیقی، ریاضی و فلسفه. از تألیفات وی می توان به شفا، قانون، اشارات، دانشنامه علایی و کتاب النجاه اشاره کرد. (370- 428) |
||
| جابربن حیان او که حیان بن عبداللّه کوفی توسی نام داشت در فلسفه کیمیاگری ریاضی، هیئت و نجوم استاد بود و در قرن دوم و سوم هجری در توس بدنیا آمد از آثار او می توان به ارض الاحجار، اصول کیمیا، الجفر الاسود اشاره کرد. (120- 180 ه-) |
ابوریحان بیرونی ریاضیدان، جغرافیدان و فیلسوف ایرانی است که در قصبه ی بیرون از توابع خوارزم بدنیا آمد. از آثار وی می توان از کتب آثارالباقیه عن القرون الحالیه تحقیق مالهند، قانون مسعودی، الجماهر فی معرفه الجواهر و التفهیم یاد کرد. (362- 440) |
||
| نورالدین عبدالرحمان جامی شاعر و عارف ایرانی در قرن نهم هجری است ولی در خرگرد جام متولد شده است. از آثار او می توان از دیوان اشعار، بهارستان، هفت اورنگ و نفحات الانس یاد کرد. (817- 898) |
مهدی اخوان ثالث شاعر نامدار معاصر که در مشهد ولادت یافت استاد سرودن اشعار به سبک نیمایی و قدیم است. (1307- 1369 هـ.ش) |
||
| پوریای ولی از چهره های نامی فرهنگ ایران است نام اصلی وی محمود قتالی خوارزمی است. وی عارف شجاع و پهلوان بود که در فنون ادب دست داشت و شعر می سرود. (645- 722) |
ابوالفضل بیهقی در حارث آباد بیهق به دنیا آمد وی حوادث دوره غزنویان را در تاریخ عظیمی مشتمل بر 30 جلد نوشت که امروزه به نام تاریخ بیهقی یا تاریخ مسعودی معروف است. (385- 470) |
||
| ابوعبداللّه محمد بن احمد جیهانی از وزرای دستگاه سامانی بود وی برای تدوین قانون مدون از اکناف جهان قوانین کشورداری فراهم آورد و کتاب مالک الممالک، آیین و الزیادات از جمله آثار اویند. (306 یا 330) |
کمال الدین بهزاد وی از مردم هرات بود و بزرگترین و مشهورترین مینیاتور ساز و نگارگر ایرانی است. او در خط و شعر نیز دستی داشت از آثار وی می توان از تصویرگری خمسه نظامی یاد کرد. (844- 942) |
||
| آقا نجفی قوچانی، حکیم و ادیب قوچانی (1295-1363) | ابن بکران، جغرافیدان فاضل توسی (قرن ششم و هفتم) |
| ابن ابی الصادق نیشابوری، ملقب به بقراط الثانی طبیب قرن پنجم و استاد اسماعیل جرجانی (470) | ابن یمین فریومدی، متولد فریومد از توابع بیهق، شاعر شیعی مذهب (769 هـ-ق) |
| ابواسحاق اسفراینی، فقیه شافعی و متکلم اشعری (337-418) | عبدالسلام بن صالح هروی خراسانی، معروف به خواجه اباصلت، محدث امامی و خادم حضرت رضا (ع) (236 هـ.ق) |
| ابوالقاسم بلخی، متکلم مشهور معتزله (319) | ابوالقاسم حکیم سمرقندی، حکیم و عالم حنفی (اواخر سده 3) |
| ابوالموید بلخی، شاعر و نویسنده اولین ناظم یوسف و زلیخا (قرن 4) | ابوبکر سورآبادی نیشابوری، از مفسران بزرگ و معاصر با الب ارسلان تفسیر سورآبادی از آثار اوست (494) |
| ابوسعید ابی الخیر، شاعر، محدث و عارف بزرگ که در میهنه متولد شد (357-440) | ابوشکور بلخی، از شعرای بزرگ عصر سامانی (330) |
| ابوعبید جوزجانی، یکی از شاگردان ابن سینا استاد در ریاضی، عرفان، فلسفه و موسیقی (نیمه اول سده پنجم) | ابومسلم خراسانی، که نام اصلی وی بهزادان بوده است. رئیس سیاه جامگان خراسان که طومار بنی امیه را در هم پیچید و بدست منصور دومین خلیفه عباسی کشته شد. (100- 137) |
| ابومنصور محمدبن عبدالرزاق، حاکم توس و بانی گردآوری شاهنامه ی ابومنصوری (350) | ابومنصور موفق هروی، پزشک و داروشناس (سده 4 و 5) |
| ابونصر مشکان، ملقب به شیخ عمید، ادیب، دیوان سالار و مشاور محمود غزنوی در نیشابور می زیست (431 هـ.ق) | اثیرالدین اخسیکتی، از شعرای پارسی گوی عراق عجم دارای دیوان اشعار (577 ) |
| شیخ الاسلام احمد جامی، معروف به «ژنده پیل» از مشایخ ایران در عصر سلاجقه (441- 536) | ادیب صابر ترمذی، شاعر معروف عصر سلاجقه (547) |
| ادیب نیشابوری، (ادیب اول) از فضلا و شعرای معاصر که در نیشابور ولادت یافت (1281- 1344 هـ.ق) | ادیب نیشابوری، (ادیب ثانی) شاعر و مدرس مذهبی (1315- 1396 هـ.ق) |
| ادیب هروی، شاعر پارسی و تازی گوی مشهدی (1263- 1302) | اسدی توسی، شاعر و حماسه سرای ایرانی در قرن پنجم هجری و معاصر با فردوسی (465) |
| خواجه عبداللّه انصاری، معروف به پیر هرات، محدث، فقیه، شاعر و عارف ایرانی و از مشایخ بزرگ قرن 5 هجری بود در تصوف از ابوالحسن خرقانی تعلیم گرفت (396 تا 481) | انوری ابیوردی، معروف به حجه الحق از شاعران نامی نیمه دوم قرن 6 و از کسانی است که در تغییر سبک سخن فارسی اثری آشکار داشت. شهرت انوری به خاطر قصاید مداحانه ی وی است (575 یا 587) |