پیشینه تاریخی ایلام

استان ايلام در دوره ماد (708-550) ق‌م. جزو ايالت عيلام بود كه خود در زمان حكومت كياكسار يا هووخشتره (633-584 ق‌م.) جزء ساتراپ‌نشين هشتم دولت ماد محسوب مي‌شد.داريوش هخامنشي بر صخره‌اي از كوه بيستون (بغستانه) عيلام را جز 23 ساتراپي خود ثبت نمود. پس از درگذشت داريوش سوم (330 ق‌م.) اسكندر تمام ممالك ايران از جمله عيلام را به تصرف خود درآورد. پس از فوت اسكندر ميراث او بين سردارانش تقسيم شد در اين زمان سوزيانا (ايلام، لرستان، خوزستان فعلي) جزء 72 ايالت سلوكيان بود.
مردم پارت عليه جانشيانان اسكندر قيام كردند و سرانجام توانستند با رهبري اشك اول آن‌ها را شكست داده و حكومت اشكانيان را تشكيل دهند، در زمان اشكانيان ايلام به علت نزديكي به مركز حكومت (استان كرمانشاه فعلي) رونق زيادي يافت.در عهد ساسانيان “عيلام” جزء سرزمين پهله(پهلو )شناخته مي‌شد، اين سرزمين شامل شهرهاي اصفهان، ري، همدان، كرمانشاه، دينور و ماسپذان و مهرجانقدق نهاوند، كوفه، قم، قزوين، كومش و آذربايجان بود. در اين تقسيم‌بندي غرب لرستان شامل دو بخش مهم ماسبذان  و مهرجانقذق (مهرگان كره) بود. شمال آن الشتر، جزو ماه‌كوفه مي‌شد و بخش مياني آن نيز جزو شاپور خواست، بود.

در سال 1281 ق. ديركوند هايانمي شدند و به همسايگان خود تعدي و تجاوز نمودند. حسين‌قلي‌خان ابوقداره، برحسب امر دولت با افراد مسلح و سواران خود، با تجهيزات براي قلع و قمع آنان عازم شد و به فتحي بزرگ نايل آمد و به پاس اين موفقيت به فتح‌السلطان ملقب گرديد. وي در سال 1317 ق درگذشت و بعد از او پسرش غلامرضاخان جانشين پدر شد و لقب صارم‌السلطنه گرفت و چندي بعد ملقب به سردار اشرف شد. غلامرضاخان آخرين والي پشكوه در سال 1307 هـ.ش. توسط رضاشاه سركوب، و به عراق پناهنده شد و در همانجا درگذشت.
واليان كه به عنوان “خان” در منطقه حكومت مي‌كردند، با مسلح نمودن افراد محلي از مرزهاي ايلام حفاظت مي‌نمودند. آنان از مردان خراج و بيگاري مي‌گرفتند. اين واليان قلعه‌هاي تابستاني و زمستاني در مناطق مختلف ايلام و مهران احداث نمودند كه از مشهورترين آن‌ها قلعه والي، در شهر ايلام و قلعه كنجانچم در 15 كيلومتری شهر مهران است.