نقره كوبي
نوع جنس اين تسبيح ها از نوعي هسته ميوه (آويگادو) است كه در زبان عاميانه به آن كشكول گفته ميشود و از آفريقا وارد ميشود. نقره بكار رفته نيز كاملا خالص ميباشد كه با انجام سوراخكاري، نقره هاي مورد نظر جايگذاري شده و سپس پرداخت زده ميشوند. علاوه بر هسته ميوه آويگادو، از چوب يسر، عناب، آبنوس و صندلوس در ساخت تسبيح استفاده ميشود.
چاپ کلاقه ای
چاپ باتيك يا كلاقه اي با استفاده از رنگهاي گياهي، بازيك، كرومي، اسيدي، خمي و راكتيو روي پارچه هاي ابريشم طبيعي، مصنوعي و نخي انجام ميشود. در حال حاضر توليدات باتيك به كشور هاي آلمان، آمريكا، آذربايجان، تركيه و تركمنستان صادر ميشود.
زیور آلات سنتی
زيورآلات سنتي علاوه بر طلا، از جنس نقره و طلاي عيار پائين نيز ساخته ميشوند. بطور كلي نحوه ساخت زيورآلات سنتي در هفت مرحله و توسط افراد مختلفي انجام ميگيرد تا يك اثر زيبا و باارزش شكل گيرد. اين مراحل عبارتند از :
1- طراحي
2- ماكت سازي
3- اجرا
4 – مينا كاري
5- مرصع كاري
6- تميزكاري(پرداخت)
7- سرهم سازي قطعات
سفالگری
در اين شيوه كليه مراحل ساخت سفال به شيوه كاملا سنتي انجام ميشود و عمدتا شامل ظروف كاربردي همچون بشقاب، كاسه، فنجان، نعلبكي، پارچ آب، قوري، قنددان و…. ميشود. پوشش اين نوع سفال با دو نوع لعاب ترانسپارانت بي رنگ و ترانسپارانت فيروزه اي انجام ميگيرد كه آوازه اين نوع سفالها با لعاب فيروزه اي به فراتر از مرزهاي كشورمان نيز رسيده است. همچنين عده اي از هنرمندان اين استان با ايجاد تزئيناتي بر روي سفال خاك سفيد، با استفاده از تكنيكهاي نقاشي، برجسته كاري، كنده كاري و مشبك كاري زيبايي دو چنداني به اين آثار ميبخشند.
نقره سازی
نقره سازي و هنرهاي وابسته به آن در شهر تبريز با كيفيت ممتاز و توسط هنرمندان بسياري جريان دارد. دواتگري، مليله كاري، حكاكي، قلمزني و سياه قلم از جمله رشته هاي فعال وابسته به هنر صنعت نقره سازي در اين استان ميباشد. زيورآلات، ظروف كاربردي و تزئيني، آئينه و شمعدان، قاب عكس و…… از جمله آثار توليدي نقره ميباشند.
ورنی بافی
ورني يكي از زيراندازهاي سنتي منطقه آذربايجان ميباشد كه در منطقه اهر و ارسباران به صورت وسيعي توسط زنان عشاير بافته ميشود. مشخصات فني ورني به شرح زير ميباشد:
دار ورني در دو نوع فلزي و چوبي ساخته ميشود كه بصورت عمودي چله كشي شده و از جنس نخ، پشم و ابريشم ميباشد. زمينه معمولا از جنس پشم تازه، تمام ابريشم و يا پشم كهنه (تهيه شده از مصالح جاجيم هاي مستعمل) مي باشد. نقوش بافته شده به صورت ذهني مي باشد اما امروزه نقشه هاي جديدي آماده و بافته مي شود. رنگرزي الياف ورني به هر دو شيوه شيميايي و گياهي انجام ميگيرد.
ساز سنتی
قارمان از سازهاي بادي كلاويه اي مي باشد كه از صدها سال پيش در كشور روسيه ساخته مي شود و از حدود 10 سال قبل نيز، ساخت آن در ايران متداول شده است. در ساخت اتاق (بدنه) قارمان عمدتاً از چوب افرا، چوب كاج و… استفاده مي شود. براي زيبايي ظاهر آن اشكال زيبايي از جنس صدف و به صورت معرق با پوشش پلي استر ايجاد مي شود.
نگارگری
نگارگري، نقاشي سنتي با پيشينه اي كهن مي باشد كه حالت روايي دارد و از ديدگاه عرفاني و فلسفي و بيان وقايع تاريخي بهره مي برد. ترسيم جزئيات و حقيقت نهايي از ويژگيهاي هنر نگارگري مي باشد.دانش و هنر تراش سنگهاي قيمتي و نيمه قيمتي در گذشته فقط در انحصار چند كشور بوده اما خوشبختانه در ساليان اخير هنرمندان ايراني، به خوبي گام در عرصه اين هنر نهاده و آثار زيبا و ارزشمندي را خلق نموده اند.
تراش سنگ
فرايند توليد اين هنرصنعت به اين ترتيب است كه ابتدا، راف (مواد خام) انتخاب و نوعي طرح بر روي آن توسط يك شخص كاملاً آشنا به فن تراش و با كمك رايانه داراي پردازشگر سه بعدي، بعد از عكسبرداري از راف مورد نظر، بهترين نوع و مدل و طرح تراش با كمترين ريزش انتخاب مي شود، سپس راف بر روي داپ كه به ميله فلزي يا چوبي يا پلاستيكي غيرقابل انعطاف با قطر و اندازه هاي مختلف است توسط موم مخصوص كه 90% آن گياهي مي باشد و يا چسب مخصوص متصل مي شود. سپس طرح مورد نظر بر روي آن راف اجرا مي گردد.
سوزن دوزی
شهرستان ممقان در 42 كيلومتري جنوب غربي تبريز واقع شده و هنر سوزن دوزي به صورت بومي ساليان متمادي است كه در آن جريان دارد و عمدتاً توسط زنان و دختران منطقه انجام مي گيرد. عرق چين، روميزي، زيرليواني، كوسن، جليقه و… از جمله توليدات سوزن دوزي اين منطقه مي باشد. ويژگي خاص اين نوع سوزن دوزي استفاده از طرحهاي بسيار متنوع سنتي و هندسي و همچنين بكارگيري رنگهاي شاد و درخشان همچون زرد، سبز، آبي فيروزه اي، نارنجي، بنفش، صورتي و… است كه بواسطه جنس براق نخها (ابريشم مصنوعي)، درخشش دوچنداني به سوزن دوزي مي بخشد.
معرق چوب
مصالح مورد نياز آن عمدتاً شامل چوبهاي رنگي، صدف، خاتم، عاج، استخوان و …. مي باشد . ويژگي الحاقي بودن اين هنر باعث شده تا بتوان آن را به روي زيرساختهاي متنوعي اجرا نمود. امروزه اغلب براي اجراي تابلوهاي معرق از شيوه زمينه رزين استفاده مي نمايند ولي گاهي هم براي اجراي تابلوهاي مرغوب تر، شيوه زمينه چوب به كارگرفته مي شود. گرچه تابلوهاي ساخته شده به شيوه زمينه چوب ارزش فني و هنري بالايي دارند ولي تابلوهاي اجرا شده به شيوه زمينه رزين به دليل تضاد رنگي خاصي كه دارند از جلوه بيشتري برخوردارند و البته به لحاظ راحتي ساخت نسبت به تابلو زمينه چوب مشابه، قيمت پايين تري دارند.
معرق کاشی
در دوره سلجوقيان معرق كاري رونق گرفت و به سمت كمال رفت و هنرمندان و صنعتگران كه هميشه به فكر نوآوري بودند، موفق شدند قطعات كاشي را تا حد ممكن كوچكتر كنند تا زيباترين اشكال را در رنگهاي آرام و لطيف نمايش دهند و بهترين نوع معرق كاشي را در سطوح بناها جلوه نمايند. يكي از بهترين نمونه هاي كاشي كاري معرق در جهان، مسجد كبود تبريز مي باشد.
گره چینی چوب
گره چيني چوب از جمله هنرهاي زيبا و قديمي كشورمان است كه اجراي آن نيازمند وقت و مهارت زيادي مي باشد. نوعي از گره چيني، گره چيني شيشه دار ميباشد كه كاربرد عمده آن در اروسي و درب و پنجره خانه هاي قديمي مي باشد و چوب و شيشه هاي مخصوص رنگي اصلي ترين اجراء تشكيل دهنده اين نوع گره چيني مي باشد.
منبت چوب
از آنجا كه عموما بخش تزييني منبت به صورت پيرايشي و غيرالحاقي است، بنابراين داراي دوام زيادي نيز هست و در صورتي كه بر اثر عوامل آسيب زاي خارجي صدمه نبيند به اندازه عمر چوبي كه منبت بر روي آن اجرا شده دوام دارد.
گلیم بافی
در گذشته بافت گليم بيشتر مصرف خانگي داشته و به ندرت براي فروش توليد مي شد و ابعاد آن نيز بسته به دلخواه بافنده صورت مي گرفته ولي ابعاد گليم هاي اين استان از نظر بافت و نقوش متنوع بوده و هر منطقه بافت و نقوش مخصوص به خود را دارا بوده است. در حال حاضر بافت گليم در شهرستانهاي ميانه، هشترود، و بخش خراجوي مراغه جريان دارد.