شهرستان تركمن :
اين شهرستان در حدود 38 كيلومتري شمال غربي شهرستان گرگان واقع شده و داراي 121933 نفر جمعيت و مساحتي معادل 1576 كيلومتر مربع است . از شمال به جمهوري تركمنستان، از جنوب به شهرستان هاي كردكوي و بندرگز، از شرق به شهرستان هاي گرگان و آق قلا واز غرب به درياي خزر منتهي مي گردد. خط ساحلي اين شهرستان با درياي خزر 55 كيلومتر مي با شد.
شهرستان تركمن شامل سه شهر بندرتركمن، كميش تپه و سيمين شهر، دو بخش مركزي و گميشان، سه دهستان ( جعفرباي جنوبي، غربي و شرقي ) و 60 روستا مي باشد .
شهرستان بندرتركمن در منطقه اي هموار و عاري از برجستگي هاي طبيعي واقع شده است ارتفاع اين شهرستان از سطح دريا پايين ترمي باشد. مناطق شمالي اين شهرستان به دليل نزديكي به بيابانهاي جنوبي تركمنستان و دور از رشته كوه البرز، آب و هواي معتدل نيمه خشك دارد. و نواحي جنوبي داراي آب و هواي معتدل و مرطوب مي باشد. خليج گرگان و شبه جزيره ميانكاله و رودخانه هاي گرگان و قره سو در محدوده اين شهرستان واقع مي باشند.
در سال 1306 ه .ش به دستور رضا شاه و به علل سياسي بناهاي اوليه اين شهرستان در بخش نيزار و با تلاق مقابل جزيره آشوراده احداث گرديد. به گفته اسدالله معيني « شهر بندرتركمن در ابتداي قرن حاضر در كشاكش برخورد رضاخان و ايلات و عشاير تركمن از سوي ديگر به وجود آمد. منابع تاريخي پيدايش اين شهر را در سال 1306 و 1307 ه . ش ذكر كرده اند. اين شهر ابتدا بندر شاه ناميده مي شد و بعد از انقلاب اسلامي به بندر تركمن تغيير يافت . »0 در واقع به سبب اينكه عمده ساكنان آن از قوم تركمن مي باشند ، بندرتركمن نام گرفت .
اين منطقه از سابقه نسبتا طولاني و ارزشمندي برخورداراست. آبسكون يكي از حوزه هاي قابل توجه در طي تاريخ بوده است در قرن چهارم هجري ، آبسكون بازار بزرگي جهت دادو ستد ابريشم داشت و بندر مهم تجارتي درياي خزر بود روي همين اصل برخي درياي خزر را درياي آبسكون نيز گفته اند . با رتولد عقيده دارد « بندر آبسكون در محل گميش تپه واقع شده بود». ابوالفداء در كتاب خود مي نويسد « آبسكون، بندر جرجان است »
حمدالله مستوفي نيز مي گويد « مغولها هنگام حمله و به علت دشمني با خوازرمشاهيان، آب جيحون را از خوارزم برگرداندند و به درياي خزر اتصال دادند سپس آب دريا بالا آمد و آبسكون در دريا پنهان شد »
« جزيره آشوراده » يكي ديگر از مناطق تاريخي و با اهميت اين شهرستان مي باشد. نام آشوراده نامي تركمني است واز « آشور » به معناي آنسوي و « آدا » به معناي جزيره تركيب يافته است. طول اين جزيره در حدود 3 كيلومتر است اين جزيره باقي مانده چندجزيره كه در گذشته نزديك هم بودند، است. از اسكله تا جزيره 3كيلومتر راه دريايي است كه با قايق طي مي شود جمعيت اين جزيره را از تركهاي آستارا و آذربايجان تشكيل مي دهند. تركمن ها به اين جزيره ، « مال آشر » مي گويند. منوچهر ستوده در كتاب خود مي نويسد « آشوراده كه به معني جزيره آشور است 3 جزيره است، يكي بزرگتر، ديگري متوسط و سومي كوچك است … جزيره بزرگتر ايستگاه بحري روسها است » . آشوراده در دوره قاجاريه و پهلوي اول از نظر نظامي واقتصادي اهميت فراواني داشت.
در زمان رضا شاه عمليات احداث اسكله نيز آغاز گرديد و تا سال 1310 ه .ش مورد بهره برداري قرارگرفت. اين اسكله 73 متر و 13 متر عرض داشت . اتصال راه آهن سراسري به بندرشاه باعث رونق شهرنشيني در آن گرديد .
اكثريت ساكنين اين شهرستان را تركمن ها تشكيل مي دهند . صيد ماهي در كنار دامداري و كشاورزي از منابع مهم درآمد اهالي اين شهرستان به شمار مي آيد . همچنين بافت انواع قالي ، قاليچه و پشتي و ديگر دستبافته هاي تز ئيني توسط دختران و زنان تركمن از ابزار مهم رشد صنايع دستي در اين شهرستان حكايت مي كند . بازار اين شهرستان به « دوشنبه بازار » معروف است كه در اين روز به سبب خريدو فروش، چهره و سيماي اجتماعي شهر تغيير و شكوه خاصي به آن مي بخشد . شيلات وكارخانه كنسرو خاويار آشوراده در حاشيه اين شهر قرار دارد .
در واقع شهرستان تركمن با برخورداري از آب وهواي معتدل خزري، دارابودن انواع جاذبه هاي طبيعي ( درياي خزر، جزيره آشوراده، تالاب گميشان ، وجود آثار ، ابنيه و محوطه هاي تاريخي وفرهنگي، داشتن قابليت تبديل به عنوان يكي از دروازه هاي ارتباط دريايي استان با كشورهاي حاشيه درياي خزر ، وجود صنايع شيلات ( صيد و پرورش انواع ماهيان غضروفي و استخواني و توليد خاويار )، وجود منابع غني نفت و گاز در شمال شهرستان و بستر درياي خزر، وجود شبكه ريلي، توليد انواع محصولات كشاورزي، دامداري و فعاليت اهالي در زمينه هنرهاي سنتي بويژه فرش تركمن از قطب هاي مهم گردشگري استان گلستان محسوب مي شود .
مراكز ديدني :
جاذبه هاي تاريخي وفرهنگي :
تاكنون 33 اثر از آثار تاريخي و فرهنگي شهرستان تركمن در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است . از مهمترين آنان مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :
ديواربزرگ گرگان ( در شمال گميشان )، قيزلر قلعه، پادگان قديمي روسها ( آشوراده )، امامزاده آق امام، گورستان قديمي آق امام ، پل داش كوفري ، زيارتگاه بهاءالدين نقشبندي، تپه هاي تاريخي گوگجه ، آلتين تپه ، شاه تپه ، لطيف خوجه ، سقر تپه ، خرگوش تپه ، پامق تپه ، گليجه، تپه گري، تپه قرني يارق، تخماق تپه، قليچ خوجه ، قارقي ، قره تپه ، سولي تپه ، محوطه هاي قلاجيق بزرگ ، بافت قديمي گميشان ، مجموعه گردشگري اسكله بندر تركمن ، مجموعه سواركاري بندرتركمن ، كومه هاي چوبي صيادان در ساحل درياي خزر ، كارخانه تهيه و توليد خاويار
جاذبه هاي طبيعي :
تالاب گميشان، جزيره آشوراده، گل فشان نفتلجه ( درشمال گميشان )، خليج گرگان، شبه جزيره ميانكانه