زنجان
اين شهرستان مساحت آن بالغ بر 5396 كيلومتر مربع است. شهرستان زنجان از شمال به استان‌هاي آذربايجان شرقي و اردبيل، از شرق به شهرستان‌هاي طارم و ابهر، از جنوب به شهرستان‌هاي ايجرود و خدابنده و از غرب به شهرستان ماه‌نشان محدود است. طبق نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1375ش، جمعيت شهرستان زنجان برابر 386057 نفر است و جمعيت آن 8/42 درصد از كل جمعيت استان را تشكيل مي‌دهد. اين شهرستان داراي دو بخش «مركزي» و «زنجان رود»، يك شهر «زنجان» و ده دهستان است.
مراكز ديدني: مسجد جامع (سيد) زنجان، مسجد جميله خانم، مسجد ميرزايي، مسجد چهل‌ستون، مسجد ملا (وليعصر)، مسجد آقا مير فتح‌الله، بازار تاريخي زنجان، سفره‌خانه سنتي حاج داداش (گرمابه قديمي)، موزه رختشوي‌خانه، بناي ذوالفقاري، بناي توفيقي (موزه آثار شهدا)، بناي دارايي، سراي دخان، كاروانسراي سنگي (سفره‌خانه سنتي)، كاروانسراي نيك‌پي، كاروانسراي سرچم، غارگلجيك.
ابهر
اين شهرستان به مركزيت شهر ابهر در شرق استان قرار دارد و مساحت آن بالغ بر 2993 كيلومتر مربع است. بر اساس سرشماري سال 1375 ش، جمعيت اين شهرستان برابر 148624 است. شهرستان ابهر داراي دو بخش «مركزي» و «ابهر»، چهار شهر «ابهر»، «هيدج»، «صايين قلعه» و «سلطانيه» و هشت دهستان است. اين شهرستان در دوران حكومت ايلخانيان و انتخاب سلطانيه به عنوان پايتخت، به لحاظ برخورداري از شبكه‌هاي ارتباطي اهميت بسيار پيدا كرد.
مراكز ديدني: گنبد تاريخي سلطانيه، آرامگاه مولانا حسن كاشي، مقبره شيخ براق بابا (چلبي اوغلي)، يادمان معماري صخره‌اي داش كسن (وير)، بقعه پير احمد زهر نوش ابهر، مسجد جامع قروه، امامزاده اسماعيل شناط، بقعه شاهزاده زيدالكبير، بقعه امامزاده يحيي صايين قلعه، مدرسه علميه هيدج.
ايجرود
اين شهرستان با مساحتي بالغ بر 1829 كيلومتر مربع، در قسمت جنوب استان قرار دارد و مركز آن شهر «زرين‌آباد» است. بر اساس نتايج سرشماري سال 1375 ش، جمعيت اين شهرستان برابر با 41456 نفر است. شهرستان ايجرود داراي دو بخش «مركزي» و «حلب»، يك شهر«زرين‌آباد» و چهار دهستان است.
مراكز ديدني: مسجد جامع قلابر، امامزاده عبدالله تله گود، روستاي تاريخي خويين (حمام، ميل و…)، پل قجور، چشمه آبگرم روستاي آركوين، رودخانه ايجرود و باغات اطراف.
خدابنده
اين شهرستان با مساحتي بالغ بر 5151 كيلومتر مربع، در جنوب استان قرار دارد و مركز آن شهر «قيدار» است. طبق سرشماري سال 1375 ش، جمعيت اين شهرستان برابر با 163068 نفر است. شهرستان خدابنده داراي چهار بخش «افشار»، «بزينه رود»، «سبي سرود» و «مركزي»، چهار شهر «گرماب»، «زرين‌آباد»، «لجاس» و «قيدار» و ده دهستان است.
مراکز دیدنی: بقعه قيدار نبي (ع)، مسجد جامع لجاس، غاركتله خور (گرماب).
خرم‌دره
اين شهرستان در قسمت جنوبي استان قرار دارد و مركز آن شهر «خرم‌دره» است. شهرستان خرم‌دره با مساحتي بالغ بر 407 كيلومتر مربع 51681 نفر جمعيت دارد. اين شهرستان داراي يك بخش «مركزي»، يك شهر (خرم‌دره) و دو دهستان است.
مراكز ديدني: حمام قديمي يان يان خرم‌دره، باغات سرسبز و مناظر بسيار زيباي اطراف شهر.
طارم
اين شهرستان با مساحتي بالغ بر 2235 كيلومتر مربع، در شمال استان زنجان قرار دارد و مركز آن شهر «آب بر» است. بر اساس نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1375ش، جمعيت اين شهرستان برابر با 43460 نفر است. شهرستان طارم داري دو بخش «مركزي» و «چورزق»، يك شهر «آب‌بر» و پنج دهستان است.
مراكز ديدني:چهارطاقي تشدير، چهارطاقي گيلانكشه، چهارطاقي الذين، غار خرمنه‌سر روستاي شاه‌نشين، طبيعت بكر و مناظر بسيار زيباي طارم.
ماه‌نشان
اين شهرستان در قسمت جنوب استان واقع و مركز آن شهر «ماه‌نشان» است و بالغ بر 4180 كيلومتر مربع مساحت دارد. طبق نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1375ش، جمعيت اين شهرستان برابر با 67388 نفر است. شهرستان ماه‌نشان داراي دو بخش «انگوران» و «مركزي»، دو شهر «دندي» و «ماه‌نشان» و هفت دهستان است. اين شهرستان به دليل داشتن معادن سرب و روي از اهميت ويژه‌اي در سطح استان برخوردار است.
مراكز ديدني: قلعه بهستان، قلعه ارزه‌خوران، قلعه جوق، ياستي قلعه، تخت بلقيس، درياچه پري، چشمه‌هاي آبگرم و معدني.